THÀNH CÔNG KHÔNG PHẢI DO MAY MẮN MÀ CÓ
Chào mừng bạn đến với chương yêu thích nhất của tôi. Mặc dù
đây là chương 12 trong sách, xác định mục tiêu lại là bước đầu tiên quan trọng
nhất mà bạn phải thực hiện trong quá trình vươn đến thành công trong học vấn và
cuộc sống. Tôi cảm thấy rất phấn khởi khi được chia sẻ với bạn về sức mạnh của
mục tiêu vì chính bản thân tôi đã gặt hái rất nhiều thành công từ việc xác định
mục tiêu và hành động.
Tôi muốn nói với các bạn rằng tất cả mọi thứ
tôi có được ngày hôm nay không phải do may mắn mà có. Thay vào đó, tôi thành
công là do tôi đã mơ ước thành công và đã thiết kế con đường đi đến thành công
trong các mục tiêu của tôi. Ở chương 1, tôi nói rằng việc đầu tiên thay đổi
cuộc sống của tôi là do tôi xác định ba mục tiêu lớn trong khi vẫn đang bị coi
là một đứa trẻ đần độn. Đó là vươn lên dẫn đầu trường cấp hai, được tuyển vào
trường trung học Victoria (trường trung học hạng nhất ở Singapore thời đó), thi
đậu và dẫn đầu trường Đại Học Quốc Gia Singapore. Trong vòng tám năm, tôi đã
đạt được những mục tiêu tôi xác định. Tôi thành công chính xác theo đúng cách
mà tôi đã hình dung.
Khi có được những thành công ban đầu, tôi càng
có thêm động lực mạnh mẽ để xác định những mục tiêu to lớn hơn, vĩ đại hơn. Tôi
xác định rõ ràng những mục tiêu trong cuộc sống vượt xa ngoài việc học. Tôi đã
viết ra rằng tôi muốn trở thành tác giả của cuốn sách bán chạy nhất, sở hữu
được nhiều công ty và đúng thế… tôi muốn trở thành triệu phú. Tôi xác định
những mục tiêu đầy đam mê này khi chỉ mới 15 tuổi. Vào tuổi đó, tôi vẫn chưa
biết chắc mình phải làm gì để đạt những mục tiêu trên. Tuy nhiên, cái ý nghĩ được
sống một cuộc sống do chính tôi thiết kế thật sự cuốn hút và thúc đẩy tôi làm
việc thật chăm chỉ.
Vào năm 21 tuổi, cuốn sách đầu tiên của tôi,
chính là quyển sách bạn đang đọc đây, trở thành một trong những cuốn sách bán
chạy nhất ở Singapore. Vào tuổi 26, tôi đã biến ước mơ làm chủ bốn công ty
thành hiện thực, mang lại thu nhập hơn một triệu đô la mỗi năm cho bản thân.
Tôi muốn mở đầu chương này bằng việc chia sẻ những điều này với các bạn không
phải để khoe khoang hay tạo ấn tượng gì. Tôi thật sự hy vọng, thông qua những
điều tôi chia sẻ, các bạn sẽ hiểu được lời nhắn nhủ của tôi. Đó là bạn phải dám
ước mơ. Mục tiêu chính là động lực thúc đẩy bạn đi đến thành công.
ĐẠI HỌC YALE NĂM 1952:
BÀI HỌC ĐẦU TIÊN VỀ SỨC MẠNH CỦA MỤC TIÊ
Tôi đã nhận ra sức mạnh của mục tiêu thông qua
một cuộc khảo sát thực hiện tại trường đại học Yale (một trong những đại học
hàng đầu ở Mỹ) vào năm 1952. Lúc đó, khóa sinh viên sắp tốt nghiệp được hỏi
rằng họ có những mục tiêu cụ thể nào về những gì họ muốn đạt được sau khi tốt nghiệp.
Ngạc nhiên thay, chỉ có 3% trong tổng số sinh
viên viết ra được những mục tiêu của họ. Những sinh viên này biết rất rõ là họ
muốn có công việc như thế nào, họ muốn kiếm bao nhiêu tiền và họ khao khát
những thành công nào. Họ còn thiết kế cuộc sống mơ ước của họ trong vòng 15-20
năm tới. Ngược lại, 97% số sinh viên còn lại không hề có mục tiêu nào cả. Họ bỏ
mặc mọi thứ cho số phận với thái độ “chuyện gì tới sẽ tới”.
20 năm sau, vào năm 1972, một cuộc khảo sát
tiếp tục được thực hiện trên những sinh viên kể trên. Kết quả cuộc khảo sát này
thật đáng kinh ngạc. Tổng thu nhập của 3% số sinh viên, những người đã xác định
mục tiêu trước đó, đạt gấp 3 lần tổng thu nhập của 97% số sinh viên còn lại,
những người không xác định mục tiêu. Nói cách khác, trung bình mỗi sinh viên
xác định mục tiêu có thu nhập cao gấp 97 lần thu nhập của mỗi sinh viên không
xác định mục tiêu.
Chuyện gì đã làm nên sự khác biệt to lớn này?
Chắc chắn không phải là do mức độ thông minh hoặc khả năng của họ. Nói cho cùng
thì tất cả họ đều tốt nghiệp từ một trường đại học danh tiếng. Sự khác biệt
chính là ở sức mạnh của mục tiêu.
TIGER WOODS, STEVEN
SPIELBERG VÀ BILL CLINTON GIỐNG NHAU Ở ĐIỂM NÀO?
Nếu bạn để ý kỹ những người nổi tiếng, bạn sẽ
nhận ra rằng họ thành công là do họ dám mơ ước về thành công đó từ rất sớm. Họ
cũng hiểu rằng thành công mà họ có được là do họ đã lên kế hoạch để thành công.
Tiger Woods hiện là vận động viên đánh gôn số
một thế giới. Ở tuổi 24, anh đã đạt nhiều thành tích trong môn thể thao gôn hơn
bất kỳ ai khác trong lịch sử. Bạn có biết rằng Tiger đạt được những điều này là
do anh đã xác định mục tiêu đánh bại những vận động viên đánh gôn hàng đầu và
trở thành số một thế giới từ năm anh tám tuổi.
Năm 12 tuổi, Steven Spielberg xác định mục tiêu
trở thành nhà đạo diễn phim giỏi nhất. Năm 36 tuổi, ông trở thành một trong
những nhà làm phim thành công nhất trong lịch sử thế giới. Ông đã đạo diễn bốn
trong mười phim đạt doanh thu cao nhất thế giới và thu về nhiều giải thưởng
điện ảnh nhất. Nhờ đâu mà ông có thể đạt được những thành công phi thường đến
thế khi còn rất trẻ? Một lần nữa, đó chính là nhờ ông hiểu được sức mạnh của
mục tiêu.
Cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton, con của một góa
phụ nghèo sống ở một nông trại nhỏ, xác định tham vọng trở thành tổng thống Mỹ
khi vẫn còn là một đứa trẻ. Thầy cô, họ hàng, bạn bè đều nói với ông rằng “Tỉnh
dậy đi, đừng mơ nữa nhóc!”. Nhưng cũng như Woods và Spielberg, ông đã dám vạch
ra tương lai và biến ước mơ thành hiện thực.
TẠI SAO MỌI NGƯỜI KHÔNG XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU?
Bạn có thể tự hỏi “Nếu việc xác định mục tiêu có sức mạnh
phi thường giúp bạn thành công đến vậy, tại sao mọi người lại không xác định
mục tiêu?”.
Khi còn nhỏ, chúng ta luôn có những ước mơ và
mục tiêu bay bổng về tương lai. Chúng ta mơ được làm bác sĩ, lính cứu hỏa, ngôi
sao điện ảnh và những anh hùng. Thật đáng tiếc, khi lớn lên, nhiều người trong
chúng ta lại từ bỏ mục tiêu của mình và cũng không màng tới việc đặt ra mục
tiêu mới. Dưới đây là ba lý do chính tại sao người ta không xác định mục tiêu.
1. HỌ KHÔNG TỰ TIN
Lý do chính khiến người ta không xác định mục
tiêu là vì họ thiếu tự tin. Sự tự tin chính là cảm giác tin tưởng vào giá trị
bản thân. Tôi thường khuyên các học sinh của tôi nên hướng tới những kết quả
tốt nhất và những trường tốt nhất. Một số thường trả lời tôi rằng họ không bao
giờ đạt được những kết quả đó, hay vào được những trường hạng nhất đó. Những
học sinh khác thì trả lời rằng những kết quả tốt đẹp đó không dành cho họ mà là
dành cho những “học sinh khác”. Có thể là do trong quá khứ, thầy cô, cha mẹ hay
bạn bè thường nói rằng chúng ta rất kém hoặc không có khả năng. Tất cả những
lời nhận xét này khiến chúng ta mất hẳn sự tự tin.
Xin nhớ rằng tất cả những điều này đều không
đúng sự thật. Như bao người khác, bạn có một tiềm năng to lớn ẩn chứa trong con
người bạn. Nếu người khác làm được, bạn cũng có thể làm được. Bạn xứng đáng
lãnh nhận những gì tốt nhất trong cuộc sống. Một khi bạn hiểu được điều này,
bạn sẽ bắt đầu xác định mục tiêu cho bản thân.
2. HỌ KHÔNG TIN VÀO SỨC
MẠNH CỦA MỤC TIÊU
Nhiều học sinh không xác định mục tiêu là vì họ
không tin vào việc làm này. Họ không tin vào sức mạnh của mục tiêu. Họ đưa ra
nhiều ví dụ về việc họ đã từng xác định mục tiêu trong quá khứ nhưng họ không
đạt được. Chúng ta cũng được nghe nói về nhiều người xác định mục tiêu lớn lao
nhưng thất bại. Lý do thất bại của tất cả những người này không phải là do việc
xác định mục tiêu không có tác dụng, mà là do họ đã không cố gắng hết sức để
đạt được mục tiêu, hoặc do họ áp dụng sai phương pháp và bỏ cuộc giữa chừng.
Việc xác định mục tiêu
tự nó sẽ không mang lại thành công cho bạn. Bạn phải hành động liên tục với một
quyết tâm mãnh liệt để đạt được mục tiều đề ra.
3. HỌ SỢ THẤT BẠI. HỌ
SỢ XẤU HỔ
Một lý do lớn khác khiến học sinh không dám xác định mục
tiêu là vì họ sợ thất bại và sợ xấu hổ. Họ sợ rằng nếu họ xác định mục tiêu đạt
tất cả điểm 10 mà không đạt được, họ sẽ cảm thấy thất bại tràn trề. Để né tránh
thất bại, họ không bao giờ dám xác định mục tiêu. Nếu bạn không xác định mục
tiêu, bạn sẽ không bao giờ cảm thấy thất bại, đúng không? Nhưng thật sự bạn
đang thất bại. Thêm vào đó, nếu bạn không bao giờ xác định mục tiêu, bạn cũng
chẳng bao giờ thành công cả.
Những học sinh giỏi dám xác định mục tiêu to
lớn vì họ không tin vào thất bại. Khi họ không đạt được mục tiêu, họ không nghĩ
đó là thất bại. Thay vào đó, họ xem đó là một kinh nghiệm cần học hỏi. Kết quả
là họ không cảm thấy xấu hổ về việc này. Họ biết rằng miễn là họ học hỏi kinh
nghiệm và liên tục hành động, cuối cùng họ cũng sẽ đạt được mục tiêu. Thay vì
mất tinh thần khi bị người khác cười chê, tôi muốn bạn chuyển sự nhạo báng đó
thành sức mạnh và động lực thúc đẩy bạn. Chúng ta sẽ thảo luận về vấn đề này
nhiều hơn trong chươngCông Thức Để Đạt Điểm Tuyệt Đối.
Thật sự, động lực mạnh mẽ thúc đẩy tôi khi còn
là một học sinh chính là việc tôi muốn chứng tỏ với tất cả thầy cô, bạn bè rằng
họ đã sai. Họ càng cười nhạo tôi và nói rằng tôi không thể đạt được điều đó,
tôi càng cảm thấy mạnh mẽ để học tập chăm chỉ, đạt được mục tiêu để chứng tỏ
cho họ thấy. Vậy thì, đừng để nỗi sợ xấu hổ làm bạn mất tinh thần. Hãy biến nỗi
sợ đó thành sức mạnh.
MỤC TIÊU LÀ ĐỘNG LỰC THÚC ĐẨY CHÚNG TA ĐẾN THÀNH CÔNG
Tại sao mục tiêu lại có tác động mạnh đến như vậy? Tại sao xác
định mục tiêu lại thúc đẩy chúng ta đi đến thành công? Mục tiêu có ba đặc tính
mạnh mẽ sau đây có thể giúp chúng ta thành công.
1. MỤC TIÊU DẪN ĐƯỜNG CHO QUYẾT ĐỊNH VÀ HÀNH ĐỘNG CỦA CHÚNG TA
Mục tiêu mà bạn xác định sẽ luôn hướng dẫn cuộc sống của bạn
từng giây từng phút. Mục tiêu dẫn đường cho những lựa chọn và hành động của
bạn. Nếu mục tiêu của bạn là trở thành học sinh giỏi nhất trường, bạn sẽ có
những lựa chọn gì? Bạn sẽ chọn việc tập trung trong lớp học, ghi chú đầy đủ,
chuẩn bị chu đáo cho kỳ thi. Khi bạn bè rủ bạn đi chơi sau giờ học, bạn sẽ từ
chối vì bạn biết rằng việc đó không giúp bạn đạt được mục tiêu.
Mặt khác, nếu bạn xác định mục tiêu trở thành một người chơi gôn
chuyên nghiệp như Tiger Woods, bạn có lựa chọn và hành động khác không? Dĩ
nhiên! Bên cạnh việc tập trung đạt điểm cao ở trường, bạn sẽ chọn việc tập đánh
gôn và dành hàng giờ liền để chơi gôn. Tương tự, nếu mục tiêu của bạn là trở
thành vận động viên bơi lội cấp quốc gia, bạn sẽ quyết định đi tập bơi. Bạn
thấy không, mục tiêu quyết định những việc bạn làm. Mục tiêu quyết định những
lựa chọn trong cuộc sống của bạn.
Nguy hiểm nhất là khi bạn không có mục tiêu. Khi bạn không có
mục tiêu, bạn không biết tập trung vào việc gì, và bạn sẽ có khuynh hướng làm
những việc mà bạn cảm thấy quan tâm vào thời điểm đó. Bạn sẽ di chuyển khắp mọi
hướng để rồi quay lại đúng chỗ cũ thay vì tiến lên theo một hướng nhất định.
Nói đơn giản, bạn chỉ hành động theo đám đông như một con cừu không hơn không
kém.
Một nguy hiểm nữa từ việc không xác định mục tiêu rõ ràng là
trong tiềm thức của bạn sẽ tự tạo ra những mục tiêu nguy hại. Trước khi tôi
được học cách xác định mục tiêu trong chương trình Thiếu Niên Siêu Đẳng, tôi đã
từng có những mục tiêu nguy hại như “xem tivi càng nhiều càng tốt”, “né tránh
việc học”, “gây khó khăn cho thầy cô”, “ngủ càng nhiều càng tốt” và “ráng đừng
để thi rớt là được”. Không có gì bất ngờ khi tôi luôn nhận những kết quả tệ
hại, những mục tiêu nguy hại này hướng tôi ra khỏi con đường thành công và tiến
thẳng đến thất bại. Vậy thì xin bạn ghi nhớ rằng, nếu bạn không quyết định và
lên kế hoạch về những gì bạn muốn, tiềm thức của bạn sẽ quyết định những mục
tiêu nguy hại thay bạn.
BẠN PHẢI CHỦ ĐỘNG THIẾT KẾ NHỮNG MỤC TIÊU
THÚC ĐẨY VÀ HƯỚNG DẪN BẠN ĐI ĐẾN THÀNH CÔNG
|
2. MỤC TIÊU THÚC ĐẨY CHÚNG TA
Trong thời gian tôi còn là một học sinh kém, tôi luôn tự hỏi
rằng làm thế nào mà những bạn học giỏi cùng lớp có thể tìm thấy đủ năng lượng
và động lực để hoàn thành tất cả bài tập, hoặc ôn bài kỹ lưỡng cho bài kiểm
tra? Làm thế nào mà họ có thể học nhiều giờ liền, thậm chí vào cuối tuần, không
xem tivi, không chơi trò chơi điện tử, không đi chơi? Bí quyết của họ là gì?
Làm thế nào mà họ có nhiều động lực thúc đẩy đến thế trong khi tôi luôn cảm
thấy lười biếng, mệt mỏi? Tôi đã phát hiện ra bí quyết nằm ở những mục tiêu mà
chúng ta xác định. Mục tiêu tiếp thêm năng lượng và sức mạnh cho chúng ta.
Không có mục tiêu, chúng ta luôn cảm thấy lười biếng, mệt mỏi.
KHÔNG CÓ HỌC SINH LƯỜI,
CHỈ CÓ HỌC SINH KHÔNG CÓ MỤC TIÊU RÕ RÀNG
|
Bạn có bao giờ cảm thấy buồn ngủ, mệt mỏi khi phải học một
chương sách nào đó không? Nhưng cùng lúc đó, nếu bạn được chơi trò chơi điện tử
yêu thích của bạn, bạn lại cảm thấy dồi dào năng lượng và có thể chơi hàng giờ
liền không biết mệt đúng không? Vậy mà, ngay khi vừa cầm quyển sách lên đọc,
bạn lại ngáp ngắn ngáp dài và cảm thấy hết sức buồn ngủ. Tại sao lại như vậy?
Khi chơi trò chơi điện tử, chúng ta có một mục tiêu rõ ràng, đó
là chiến thắng. Điều này tiếp thêm năng lượng và động lực để chúng ta tiếp tục
chơi. Vấn đề là khi chúng ta học bài, đa số chúng ta không có mục tiêu rõ ràng
là đạt điểm 10 hay vươn lên đứng nhất, do đó não bộ chúng ta tự ngưng hoạt động
và làm chúng ta mất năng lượng. Ngay khi bạn xác định những mục tiêu hào hứng
trong việc học cho bản thân, bạn sẽ tìm thấy nguồn năng lượng thúc đẩy bạn vượt
qua sự lười biếng.
3. MỤC TIÊU GIẢI PHÓNG TIỀM NĂNG CỦA CHÚNG TA
Một lý do khác của việc xác định mục tiêu là mục tiêu giúp chúng
ta vượt xa hơn khả năng bình thường để đạt những kết quả tuyệt vời. Giả sử bạn
luôn nhận điểm 2 môn toán. Đây là điểm số bình thường của bạn. Và bạn xác định
mục tiêu đạt điểm 10 trong kỳ thi sắp tới. Bằng việc xác định mục tiêu đạt điểm
10, bạn sẽ bắt đầu học theo một cách khác. Bạn ghi chú bài giảng chi tiết hơn, tìm
hiểu rõ hơn về những khái niệm còn mờ mịt, dành nhiều thời gian hơn để giải
những bài toán khó. Kết quả là, ngay cả khi bạn không đạt điểm 10, bạn cũng có
thể đạt điểm 8-9, cao hơn nhiều so với điểm số 2 trung bình của bạn.
XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU TRONG TỪNG LĨNH VỰC CUỘC SỐNG
Tất cả chúng ta đều biết rằng công nhân là người xây dựng nên
những căn nhà. Nhưng trước khi họ bắt đầu công việc xây dựng, họ cần những kiến
trúc sư thiết kế ngôi nhà. Tại sao vậy? Bởi vì việc thiết kế này giúp họ biết
được mái nhà cao bao nhiêu, có bao nhiêu cửa ra vào, có bao nhiêu cột nhà, v.v…
Họ sẽ làm theo đúng thiết kế để xây nên một căn nhà hoàn chỉnh.
Các công nhân có xây được nhà mà không cần bản thiết kế không?
Điều này nghe có vẻ nực cười. Nếu không có bản thiết kế cụ thể, họ chỉ có thể
xây một cách vô tôi vạ đến khi không còn gạch mà vẫn không biết hình thù căn
nhà ra sao. Chuyện gì sẽ xảy ra? Sản phẩm của họ sẽ chỉ là một ngôi nhà siêu
vẹo, xấu xí với hình thù kỳ quái.
Bạn có thể cho rằng việc xây nhà mà không có bản thiết kế là vô
lý. Vậy bạn có nhận ra việc chúng ta sống cũng giống như việc xây dựng một căn
nhà? Ấy thế mà, nhiều người sống mà không hề có kế hoạch nào về cuộc sống tương
lai sau này. Mỗi ngày chúng ta sống cũng giống như mỗi viên gạch chúng ta dùng
để xây cuộc sống. Nếu bạn cứ liên tiếp xây từng viên gạch mà không biết bạn
đang xây gì, cuối cùng bạn sẽ xây được một cuộc sống không như ý chút nào. Thật
đáng tiếc, nhiều người không nhận ra được điều này cho đến khi họ phải gánh
chịu một cuộc sống tồi tệ. Lúc ấy, họ mới nhận ra rằng lẽ ra họ có thể có một
cuộc sống tốt đẹp hơn nhiều nếu họ biết thiết kế cuộc sống của họ.
Khi bạn xây nhà, bạn phải thiết kế tất cả mọi phần của căn nhà
như phòng ngủ, phòng tắm, nhà bếp, v.v… Tương tự, khi bạn xác định mục tiêu
trong cuộc sống, bạn phải tập trung vào tất cả những lĩnh vực đem lại cho bạn
một cuộc sống mong muốn. Ví dụ, chẳng có ích gì khi bạn học rất giỏi
nhưng lại không có sức khỏe. Cũng chẳng ích gì khi bạn có một nghề yêu thích,
có sức khỏe tốt nhưng lại cực kỳ nghèo.
Nhìn chung, bạn phải thiết kế và xác định mục tiêu trong bốn
lĩnh vực cuộc sống. Đó là:
1.
Mục
tiêu về học tập và nghề nghiệp
2.
Mục
tiêu về sức khỏe và thể thao
3.
Mục
tiêu về tài chính và lối sống
4.
Mục
tiêu về gia đình và xã hội
XÁC ĐỊNH NHỮNG MỤC TIÊU TO LỚN HẤP DẪN
Nhiều người nói với tôi rằng họ vẫn không cảm thấy có động lực
thậm chí sau khi họ đã xác định mục tiêu. Họ vẫn không cảm thấy muốn hành động.
Lý do là vì những mục tiêu mà họ đề ra không đủ hấp dẫn đối với họ.
Muốn có được quyết tâm, động lực để hành động kiên trì, bạn phải
xác định những mục tiêu to lớn. Những mục tiêu to lớn là những mục tiêu vượt xa
ngoài khả năng hiện tại của bạn. Điều quan trọng nhất là ý nghĩ đạt được những
mục tiêu ấy thật sự làm bạn cảm thấy hết sức hạnh phúc, phấn khởi.
Khi tôi xác định mục tiêu vươn lên dẫn đầu trường (một mục tiêu
rất lớn), ý nghĩ đạt được mục tiêu này thật sự làm tôi cảm thấy rất vui sướng,
nhất là khi tôi đang là học sinh đứng chót lớp lúc bấy giờ. Cảm giác vui sướng
đặc biệt này thúc đẩy tôi thức đêm thức hôm học hành chăm chỉ. Một mục tiêu to
lớn khác của tôi là kiếm được một triệu đôla. Mục tiêu này thúc đẩy tôi mạnh mẽ
đển mức tôi đã thành lập công ty đầu tiên của mình năm 15 tuổi và làm hai công
việc cùng lúc khi vẫn còn đi học.
Thay vào đó, nhiều người có khuynh hướng xác định những mục tiêu
dễ dàng, nhỏ bé với ý nghĩ rằng những mục tiêu này dễ đạt được hơn nhiều so với
những mục tiêu khác. Vấn đề ở đây là những mục tiêu này không thúc đẩy bạn hành
động được. Nếu tôi xác định mục tiêu là một trong 50 học sinh giỏi nhất trường,
tôi sẽ không cảm thấy hào hứng bằng việc tôi muốn trở thành học sinh giỏi nhất.
Chắc hẳn là bạn đã nghe bạn bè, thầy cô nói rằng “Đừng nên quá
tham vọng. Hãy sống thực tế”. Đa số những người nói câu này đều lo sợ thử thách
to lớn vì họ sợ thất bại. Những người như vậy sống một cuộc sống tầm thường, tẻ
nhạt.
Những người vĩ đại đạt được những thành công vĩ đại ít khi “có
óc thực tế” theo tiêu chuẩn của đa số mọi người. Họ thiên về những ước mơ mà
người khác cho là ảo tưởng. Nhưng họ lại cảm thấy thật sự hạnh phúc khi nghĩ
đến lúc ước mơ đó thành hiện thực. Điều này thúc đẩy họ bằng mọi giá phải đạt
được những ước mơ ấy. Anh em nhà Wright bị người đời nhạo báng là điên rồ khi
họ có ý tưởng chế tạo máy bay. Khi cựu tổng thống Mỹ John F Kennedy xác định
mục tiêu đưa con người lên mặt trăng và trở về trái đất, mọi người cho là ông
ta đang ảo tưởng. Nhưng hiện nay, chúng ta đã đạt được tất cả những điều đó và
còn nhiều hơn nữa. Tại sao? Chính là nhờ vào những ước mơ táo bạo và hầu như
không tưởng của những con người dám nghĩ, dám làm này.
SÁU BƯỚC XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU HIỆU QUẢ
Bây giờ thì bạn đã hiểu sức mạnh và tầm quan trọng của việc xác
định mục tiêu. Bạn phải học cách tạo ra những mục tiêu thúc đẩy bạn đi đến
cùng. Những quyết tâm đầu năm mới thường bị bỏ ngang chỉ vì không có khả năng
thúc đẩy mạnh mẽ. Đó chỉ là những ước mơ nhỏ bé, yếu ớt. Để mục tiêu có thể làm
động lực thúc đẩy chúng ta, bạn phải làm theo sáu bước sau đây:
1. VIẾT RA NHỮNG GÌ BẠN MUỐN MỘT CÁCH CỤ THỂ
Bước đầu tiên là viết ra những mục tiêu của bạn càng chi tiết
càng tốt. Khi bạn xác định mục tiêu cụ thể, tâm trí bạn sẽ tập trung tốt hơn để
đạt mục tiêu đó. Khi mục tiêu của bạn quá chung chung hoặc không rõ ràng, tâm
trí bạn sẽ gặp khó khăn trong việc đạt được những gì bạn thật sự muốn. Ví dụ,
những mục tiêu như “Tôi muốn học toán khá hơn”, “Tôi muốn thi tốt”, “Tôi muốn
tiết kiệm nhiều tiền hơn” và “Tôi muốn có một công việc ổn định” là những mục
tiêu không rõ ràng.
Việc học môn toán khá hơn có thể có nghĩa là tăng thêm được ba
điểm, bốn điểm hoặc năm điểm môn toán. Thi tốt có thể đơn thuần chỉ là thi đậu
với điểm năm hoặc có thể là đạt điểm 10. Một công việc ổn định cũng có thể là
làm người thu dọn rác hoặc một nhà khoa học. Cả hai nghề này đều ổn định.
Thay vào đó, mục tiêu của bạn nên cụ thể như “Tôi muốn tăng điểm
toán từ bốn điểm lên chín điểm”, “Tôi muốn đạt sáu điểm 10 và một điểm chín
trong kỳ thi”, “Tôi muốn tiết kiệm 20 ngàn đồng một tuần và hai triệu đồng
trước khi tôi 17 tuổi” hoặc “Tôi muốn trở thành một nhà vật lý hạt nhân chuyên
nghiên cứu các dạng năng lượng thay thế”.
2. LIỆT KÊ TẤT CẢ NHỮNG LỢI ÍCH VÀ NHỮNG LÝ DO CHO VIỆC ĐẠT MỤC
TIÊU
Nguyên nhân tại sao nhiều người không quyết tâm để đạt mục tiêu
là vì họ không có những lý do rõ ràng tại sao họ muốn đạt mục tiêu đó. Chúng ta
ít khi có động lực làm một việc gì trừ khi chúng ta biết rõ nguyên nhân và lợi
ích của nó. Bởi thế, sau khi bạn đã xác định mục tiêu, bạn hãy viết ra ít nhất
năm lý do tại sao bạn phải đạt mục tiêu đó. Ngoài ra, bạn cũng cần viết ra
những lợi ích đi kèm với mục tiêu đó. Xác định một mục tiêu sẽ không thúc đẩy
được bạn trừ khi bạn có những lý do chính đáng, thuyết phục.
3. LÊN KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG
Vạch ra kế hoạch chi tiết và những hành động cụ thể để tiến gần
đến mục tiêu đề ra. Một cuốn sổ sắp xếp thông tin và một cuốn lịch sẽ giúp bạn
lên kế hoạch hiệu quả.
Ví dụ:
1.
Kế
hoạch của tôi là tạo Sơ Đồ Tư Duy cho môn lịch sử và áp dụng các kỹ năng Trí
Nhớ Siêu Đẳng để ghi nhớ thông tin.
2.
Các
bước hành động của tôi là tạo ra hai Sơ Đồ Tư Duy mỗi ngày trong vòng hai tuần
tới. Sau đó tôi sẽ dành ba tiếng mỗi ngày cho tuần kế tiếp để ghi nhớ thông
tin.
4. XÁC ĐỊNH THỜI HẠN
Tiếp theo, bạn phải xác định thời hạn cụ thể để đạt mục tiêu của
bạn. Nếu bạn không có thời hạn cụ thể, bạn sẽ có khuynh hướng trì hoãn cho đến
khi mục tiêu của bạn bị lãng quên. Xác định thời hạn cụ thể có nghĩa là viết rõ
ra ngày tháng năm bạn phải đạt mục tiêu đó.
5. TIẾP THÊM CẢM XÚC CHO MỤC TIÊU CỦA BẠN
Hầu hết những hành động trong ngày của chúng ta không phải do lý
trí mà là do cảm xúc chúng ta thúc đẩy. Về mặt lý thuyết, chúng ta muốn đạt một
mục tiêu và biết rõ lý do tại sao chúng ta nên đạt mục tiêu đó, nhưng chính cảm
xúc lại là động lực thật sự thúc đẩy chúng ta hành động. Bởi thế, đây là một
trong những bước quan trọng nhất. Bạn phải nhắm mắt lại, tưởng tượng cảnh bạn
đạt được mục tiêu đề ra và tận hưởng cảm giác vui sướng, thỏa mãn, cũng như
những lợi ích do việc đạt được mục tiêu mang lại. Tôi muốn bạn hãy mơ mộng về
việc đạt được ước mơ của bạn cho đến khi ước mơ đó trở nên rất thật trong tâm
trí bạn. Làm như vậy sẽ giúp bạn có nguồn cảm hứng dồi dào để hành động kiên
định tiến về mục tiêu.
6. LẤY ĐÀ BẰNG VIỆC HÀNH ĐỘNG NGAY TỨC KHẮC
Thông thường, mọi người xác định mục tiêu, lên kế hoạch hành
động rồi chỉ để trì hoãn chúng đến ngày hôm sau. Chẳng bao lâu, họ sẽ chần chừ
và không bao giờ bắt đầu thực hiện mục tiêu. Bạn phải tránh điều này bằng việc
làm một cái gì đó ngay sau khi bạn viết xong mục tiêu để lấy đà cho các chuỗi
hành động tiếp theo sau này. Cho dù lúc đó là một giờ sáng, bạn cũng nên làm
một chuyện gì đó giúp bạn tiến gần đến mục tiêu hơn một chút. Ngay khi bạn vừa
xác định mục tiêu là nâng cao điểm toán, bạn nên cầm quyển sách toán lên đọc ít
nhất vài trang. Ngay khi bạn vừa xác định mục tiêu mua một chiếc xe hơi mới,
bạn nên đi đến phòng triển lãm lấy những tờ quảng cáo. Việc lấy đà ngay lập tức
này có sức mạnh phi thường giúp bạn tiếp tục hành động kiên định tiến dần về phía
mục tiêu của bạn.
VÍ DỤ VỀ VIỆC XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU HIỆU QUẢ
Chúng ta hãy cùng xem xét một vài ví dụ về những mục tiêu hiệu
quả mà bạn cần xác định. Bạn có thể viết chúng vào nhật ký, sổ ghi chép hoặc sổ
lên kế hoạch của bạn.
VÍ DỤ VỀ MỤC TIÊU TRONG HỌC TẬP
Tôi quyết tâm đạt điểm 10 môn toán trong kỳ
thi cuối năm.
Lợi ích và Nguyên nhân:
·
Đủ
điểm đậu vào lớp chuyên ở trường trung học.
·
Đạt
được mục tiêu học ngành y và trở thành bác sĩ.
·
Tôi
muốn chứng tỏ cho tất cả bạn bè của tôi thấy rằng tôi có thể đạt điểm 10 môn
toán.
Kế hoạch hành động:
Kế hoạch của tôi là thực tập các bài thi
trong sáu năm trước cho đến khi tôi đạt 10 điểm trên từng bài thi. Tôi sẽ làm
việc này hai lần một tuần (vào thứ hai và thứ năm). Hơn nữa, tôi sẽ dành hai
tiếng một ngày để ôn lại từng chương sách.
Thời hạn đạt mục tiêu là ngày 26 tháng 11
năm 2007.
|
VÍ DỤ VỀ MỤC TIÊU CHO SỨC KHỎE
Tôi quyết tâm đạt kết quả tốt trong kỳ kiểm
tra sức khỏe hàng năm.
Lợi ích và Nguyên nhân:
·
Để
trở nên toàn diện ở trường
·
Để
có nguồn năng lượng dồi dào
·
Để
chứng tỏ rằng tôi có thể làm được
Kế hoạch hành động:
Chạy hai cây số vào mỗi tối thứ ba và thứ
năm. Tập động tác bụng 50 lần và hít đất 100 lần mỗi buổi sáng.
Thời hạn đạt mục tiêu là ngày 14 tháng 10
năm 2007.
|
ÁP PHÍCH MỤC TIÊU
Mục tiêu không phải là thứ mà bạn xác định rồi bỏ qua một bên và
chỉ xem lại sau một năm. Mục tiêu là những việc bạn phải thường xuyên xem xét,
ghi nhớ và hành động hướng đến chúng hàng ngày. Một thói quen tốt bạn cần có là
bắt đầu một ngày mới bằng việc đọc lại những mục tiêu trong cuốn sổ của bạn.
Một phương pháp tốt khác nữa là bạn nên tóm tắt các mục tiêu trong học tập của
bạn vào một tờ giấy lớn rồi dán lên tường. Bằng cách này, bạn sẽ luôn được nhắc
nhở về mục tiêu ngay khi bạn vừa thức dậy mỗi buổi sáng. Dưới đây là một ví dụ
minh họa về bảng tóm tắt mục tiêu bạn có thể tạo ra cho kỳ thi sắp tới của bạn.
Kết quả kỳ thi cuối năm 2007
Anh
văn
9 điểm
Toán
10 điểm
Vật
lý
10 điểm
Hóa
học
10 điểm
Địa
lý
9 điểm
Lịch
sử
9 điểm
Lý do tôi phải đạt những kết quả này là để
thi đậu vào trường trung học chuyên Lê Hồng Phong. Tôi muốn chứng tỏ cho bản
thân cũng như bạn bè thấy rằng tôi thật sự thông minh và có thể đạt những gì
tôi muốn.
Thời hạn đạt mục tiêu là ngày 7 tháng 7 năm
2007.
|
LÊN KẾ HOẠCH CHO CUỘC SỐNG
Bên cạnh việc xác định mục tiêu trong bốn lĩnh vực trọng yếu
trong cuộc sống (học tập/nghề nghiệp, sức khỏe/thể thao, tài chính/lối sống và
gia đình/xã hội), bạn phải xác định những mục tiêu dài hạn cũng như những mục
tiêu ngắn hạn. Những mục tiêu dài hạn là những mục tiêu bạn hướng tới từ hai
đến 15 năm nữa. Những mục tiêu ngắn hạn là những mục tiêu bạn muốn đạt được
trong vòng hai năm tới.
Nhiều học sinh không cảm thấy có động lực thậm chí sau khi đã
xác định tất cả các mục tiêu đạt điểm 10 vì họ không biết họ muốn làm gì trong
tương lai xa sau này. Tôi luôn nói với các học sinh của tôi rằng họ sẽ không
bao giờ có động lực trong học tập trừ khi họ biết được họ muốn làm gì trong
tương lai. Nếu bạn không có định hướng rõ ràng về cuộc sống của bạn trong vòng
10 tới 15 năm từ bây giờ, việc đạt được điểm 10 hoặc học một môn học không hề
có ý nghĩa hay động lực nào thúc đẩy bạn.
Nói cách khác, nếu bạn có mục tiêu dài hạn trở thành một nhà
chính trị gia hoặc thậm chí một tổng thống, bạn sẽ có động lực học lịch sử,
kinh tế, chính trị. Bạn sẽ có động lực thi đậu vào trường trung học hạng nhất.
Nếu bạn có mục tiêu dài hạn trở thành một diễn viên, bạn sẽ có động lực học văn
học, tâm lý con người, truyền thông đại chúng, lịch sử. Bạn cũng sẽ thấy được
sự cần thiết của việc thi đậu vào trường nghệ thuật.
Vậy thì, đây là lúc bạn bắt đầu mơ ước và quyết định bạn muốn
làm gì trong vòng 15 năm tới. Bạn mơ ước về nghề nghiệp gì? Bạn mơ ước được làm
cho công ty nào hay bạn mơ ước thành lập công ty riêng của bạn? Bạn muốn kiếm
bao nhiêu tiền? Bạn muốn sống một cuộc sống như thế nào? Bạn muốn giao du với
tầng lớp xã hội nào? Căn nhà mơ ước của bạn ra sao? Chiếc xe mơ ước của bạn thế
nào? Bạn muốn mình làm được những gì? Được đi du lịch nghỉ mát mỗi năm hai lần?
Bạn còn muốn làm được gì nữa?
Những giấc mơ tương lai tuyệt đẹp này sẽ đem lại cho bạn ý
nghĩa, niềm say mê, khát khao vượt trội đạt được điểm cao và được tuyển vào
những trường danh tiếng nhất. Khi bạn nghĩ về tất cả những ước mơ của bạn, hãy
để trí tưởng tượng của bạn bay bổng. Xin nhớ rằng bạn phải mơ cao mơ xa, đừng
để trí tưởng tượng giới hạn bạn. Bạn có thể tạo ra được những gì bạn khát khao.
Để làm được điều này, bạn cần phải để cảm xúc của bạn tăng vọt. Lý do là vì con
người chúng ta có khuynh hướng làm việc theo cảm xúc chứ không phải lý trí.
Một khi bạn đã ghi lại tất cả những ước mơ dài hạn của bạn, tôi
muốn bạn biến chúng thành bản thiết kế trên một mảnh giấy lớn. Đây chính là bản
thiết kế cuộc sống của bạn. Sau khi hoàn tất, bạn hãy dán nó lên tường nơi bạn
có thể dễ dàng nhìn thấy để tiếp thêm cảm hứng mỗi ngày. Không có giới hạn về
những gì bạn có thể vẽ trên bản thiết kế cuộc sống của bạn. Tuy nhiên, sau đây
là một số chi tiết quan trọng mà bạn cần phải thiết kế:
1.
Viết
ra những gì bạn muốn đạt được một cách cụ thể
2.
Viết
ra thời hạn đạt được mục tiêu
3.
Viết
ra tuổi của bạn trong từng giai đoạn
Dưới đây là một ví dụ minh họa.
THIẾT KẾ CUỘC SỐNG CỦA TÔI
TRƯỜNG CẤP HAI PING YI
16 Tuổi
- Đạt bảy
điểm 10 trong kỳ thi cuối năm
- Đạt loại
xuất sắc trong kỳ thi tốt nghiệp cấp hai
TRƯỜNG TRUNG HỌC VICTORIA
16-18 Tuổi
- Đạt bốn
điểm 10 trong kỳ thi tốt nghiệp cấp ba
- Vật
lý/Kinh tế học/Toán sơ cấp/Toán trung cấp
NGHĨA VỤ QUÂN SỰ
18-21 Tuổi
- Vào trường
sĩ quan Cadet
- Đạt cấp
bậc trung úy
- Đạt loại
tốt trong kỳ kiểm tra sức khỏe
ĐẠI HỌC QUỐC GIA SINGAPORE
21-24 Tuổi
- Đứng
trong nhóm 1% sinh viên giỏi nhất trường
- Tốt
nghiệp với loại xuất sắc danh dự
- Cử nhân
ngành Quản trị kinh doanh
TRỞ THÀNH CHUYÊN GIA ĐỘNG LỰC CUỘC SỐNG, CHUYÊN GIA TƯ VẤN KINH
DOANH & TÁC GIẢ NỔI TIẾNG NHẤT
24-26 Tuổi
- Bán
100,000 quyển sách trong một năm
- Đạt được
mức lương 20.000 đô/tháng
TRỞ THÀNH ÔNG CHỦ CỦA ÍT NHẤT NĂM CÔNG TY VỀ TỔ CHỨC, GIÁO DỤC
VÀ TƯ VẤN
26-28 Tuổi
- Đạt được doanh thu 20 triệu đô mỗi năm
- Tổng lợi nhuận là năm triệu đô mỗi năm
ĐƯA CÔNG TY LÊN SÀN CHỨNG KHOÁN
31 Tuổi
NGHỈ HƯU VỚI 100 TRIỆU ĐÔ TÀI CHÍNH
35 Tuổi
CHƠI GÔN VÀ LÀM TỪ THIỆN
36 Tuổi Trở Đi
CÁC MỤC TIÊU KHÁC
Ø Tậu chiếc xe hơi mơ ước BMW/Mercedes vào tuổi 25
Ø Cưới một người vợ thông minh, xinh đẹp, đảm đang và có
hai đứa con vào tuổi 29
Ø Mua ngôi nhà mơ ước – 30 tuổi
o Nhà biệt thự rộng 15.000 m2
o Có hồ bơi
o Có sáu phòng ngủ
o Có phòng giải trí ca nhạc, điện ảnh
Ø Đi du lịch nghỉ mát hàng năm với gia đình, 31 tuổi trở
đi.
THIẾT KẾ CUỘC SỐNG CỦA BẠN
Bạn đã sẵn sàng định hướng cho những thành tựu mà bạn muốn đạt
được trong cuộc sống chưa? Tốt lắm. Xin nhớ rằng bạn có đủ tiềm năng và năng
lực để đạt những kết quả phi thường. Vậy thì bạn hãy thiết kế cuộc sống của bạn
với niềm đam mê và niềm tin tuyệt đối. Chúc bạn vui vẻ với công việc thiết kế
cuộc sống của chính mình!
XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CÁ NHÂN CỦA BẠN
Khi hoàn tất, bạn có thể sử dụng bốn bước xác định mục tiêu để
viết ra những mục tiêu cá nhân của bạn trong cuốn sổ tay hay nhật ký. Đây chính
là tất cả những mục tiêu bạn cần phải đạt được để có một cuộc sống như bạn đã
phác thảo trong bản thiết kế. Bạn có thể viết theo mẫu dưới đây.
1.
Xác
định mục tiêu của bạn một cách cụ thể.
2.
Liệt
kê các lợi ích và nguyên nhân để đạt được mục tiêu đó.
3.
Lên
kế hoạch hành động cụ thể.
4.
Viết
ra thời hạn đạt được mục tiêu.
THIẾT KẾ ÁP PHÍCH MỤC TIÊU
Bạn đã hoàn thành việc xác định mục tiêu chưa? Tốt lắm. Bây giờ,
tôi muốn bạn hãy thiết kế một áp phích mục tiêu cho kỳ thi sắp tới của bạn. Làm
theo các hướng dẫn bên dưới, vẽ lại những mục tiêu đó trên một tờ giấy lớn với
nhiều màu sắc và hình ảnh. Dán tờ giấy này lên tường nơi bạn học bài ở nhà khi
đã hoàn tất.
BƯỚC 1:
Viết ra tên kỳ thi sắp tới của bạn. Kế tiếp, liệt kê tên môn học
và điểm số bạn muốn đạt được cho từng môn
BƯỚC 2:
Viết ra ít nhất năm nguyên nhân và năm lợi ích của việc đạt kết
quả thi trên.
BƯỚC 3:
Viết ra thời hạn rõ ràng (ngày tháng năm) bạn sẽ đạt được kết
quả đó.
XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU VÀ NÃO BỘ CỦA BẠN SẼ TÌM ĐƯỢC CÁCH THỰC HIỆN
Trong khi xác định mục tiêu, một trong những niềm tin quan trọng
nhất mà bạn phải có đó là tin rằng bạn có thể đạt bất cứ điều gì bạn khao khát.
Bạn hãy lên kế hoạch cho cuộc sống của bạn với một niềm tin tuyệt đối như thế.
Thậm chí nếu vào lúc này bạn chưa chắc chắn được phương pháp để
đạt mục tiêu, không có vấn đề gì cả. Cứ xác định mục tiêu đi. Nếu bạn có thể
tìm đủ lý do tại sao bạn muốn đạt những mục tiêu đó, não bộ của bạn sẽ hướng
dẫn bạn xác định con đường đi đến mục tiêu. Mục tiêu thật sự khiến não bộ chúng
ta luôn minh mẫn và lĩnh hội tất cả những cơ hội xung quanh. Không có mục tiêu,
chúng ta có khuynh hướng bỏ lỡ những cơ hội trong cuộc sống.
Vậy việc xác định tất cả các mục tiêu này có nghĩa là bạn sẽ
thành công sao? Không thể chắc chắn về điều này.Nếu mục tiêu của bạn không
được hỗ trợ bằng những hành động vững chắc, mục tiêu sẽ chỉ mãi là những ước
mơ. Nhưng nếu bạn hành động để đạt được mục tiêu, những mục tiêu này sẽ trở
thành hiện thực. Vậy thì chúng ta phải làm gì để tự thúc đẩy bản thân
mình hành động? Hãy khám phá về việc này trong chương tiếp theo.
CHƯƠNG 13: ĐỘNG LỰC MẠNH MẼ - VƯỢT QUA SỰ LƯỜI BIẾNG
VƯỢT QUA SỰ LƯỜI BIẾNG
Đã bao nhiêu lần bạn xác định mục tiêu mà không bao giờ bắt
tay vào hành động để đạt được mục tiêu đó? Hoặc đã bao nhiêu lần bạn hành động
nhưng lại bỏ dở chỉ sau vài ngày đầu?
Tất cả chúng ta đều biết rõ những việc chúng ta
nên làm trong cuộc sống như ôn bài cho kỳ thi quan trọng, nhưng vì một lý do
nào đó, chúng ta không bao giờ thật sự bắt tay vào làm cho đến khi mọi việc đã
quá trễ. Thói quen lười biếng này ảnh hưởng đến hầu hết mọi người chúng ta. Nó
đơn thuần ngăn chặn mọi hành động mà chúng ta biết là sẽ mang lại lợi ích cho
bản thân.
Lười biếng là nhân tố chính phá hoại sự thành
công. Bạn có thể xác định những mục tiêu tuyệt vời nhất và đề ra những kế hoạch
hoàn hảo nhất, nhưng nếu bạn không hành động, bạn đã thất bại rồi.
Khi bạn lười biếng, bạn cũng cảm thấy không làm
chủ được cuộc sống của mình đúng không? Cảm giác lo sợ nhắn nhủ bạn nên ngừng
xem tivi để học bài, nhưng một động lực hấp dẫn khác lại lôi kéo bạn tiếp tục
xem thêm một chương trình tivi nữa. Để vượt qua thói quen lười biếng, bạn phải
học cách làm chủ nó thay vì để nó làm chủ bạn.
ĐỘNG LỰC THÚC ĐẨY CỦA
NỖI KHỔ VÀ NIỀM VUI
Hai động lực chính thúc đẩy hành động của chúng
ta là nỗi khổ và niềm vui. Chúng ta luôn luôn hành động theo hướng né tránh
những gì chúng ta nhận thức là nỗi khổ, và tiến gần đến những gì chúng ta nhận
thức là niềm vui. Tại sao chúng ta cứ liên tục trì hoãn việc làm bài tập đến
phút cuối mặc dù chúng ta biết rằng nên làm bài từ sớm? Đơn giản là vì đa số
chúng ta luôn nghĩ việc học rất cực khổ, và ngược lại, gắn liền niềm vui với
những việc khác như xem tivi.
Làm thế nào để chúng ta có thể bắt tay vào làm
bài tập? Thông thường, chúng ta chỉ bắt tay vào làm bài tập khi ngày mai là hạn
chót nộp bài hoặc khi chúng ta cảm thấy bị áp lực nặng nề từ bạn bè – những
người đã làm xong bài tập đó. Nhưng tại sao chúng ta lại có thể làm bài tập vào
lúc ấy mà không phải sớm hơn? Lý do là ngay lúc ấy, chúng ta nhận thức được
việc không làm bài tập sẽ khiến chúng ta gánh chịu một hậu quả tệ hại hơn khi
không nộp bài đúng hạn. Điều này khiến chúng ta phải bắt tay vào hành động.
Thay vì trở thành nô lệ của nỗi khổ và niềm vui
như thế, bạn hãy chịu trách nhiệm về cuộc sống của mình. Bạn hãy tận dụng những
động lực này để thúc đẩy bạn hành động theo những gì bạn muốn như kiên trì học
bài, ôn bài và hoàn tất bài tập trước thời hạn. Chất lượng công việc của bạn
phụ thuộc vào việc bạn gắn liền nó với nỗi khổ hay niềm vui một cách có ý thức
hay vô ý thức. Không có việc gì tự nó là khổ hay vui cả, mà chỉ vì chúng ta gắn
việc đó với nỗi khổ hay niềm vui. Những học sinh giỏi biết cách gắn niềm vui
vào việc học và nỗi khổ vào việc không đạt được kết quả như ý. Những học sinh
này không bao giờ lười biếng trong học tập. Kết quả là họ luôn đạt điểm 9-10.
Thay vào đó, những học sinh khác lại luôn có ý
nghĩ rằng việc học rất cực khổ. Họ cảm thấy rất vui khi không phải học. Những
học sinh này luôn lười biếng và không bao giờ hoàn thành kế hoạch để đạt mục
tiêu. Để vượt qua sự lười biếng, họ cố gắng thử tất cả mọi cách nhưng những
cách này lại không giải quyết được tận gốc vấn đề. Trong tâm trí, họ vẫn gắn
liền nỗi khổ với việc học, còn niềm vui với việc không phải học. Đây là lý do
tại sao cho dù họ cố gắng đến mức nào, cuối cùng họ vẫn quay lại tình trạng
lười biếng như cũ.
Bởi thế, chìa khóa để khắc phục tình trạng lười
biếng là bạn phải thay đổi những việc bạn gắn liền với nỗi khổ hoặc niềm vui.
Bạn phải học cách gắn liền niềm vui với việc học và nỗi khổ với việc lười biếng
ngay từ bây giờ.
LẬP TRÌNH LẠI NÃO BỘ CỦA BẠN
Đầu tiên, bạn hãy xác định bạn muốn thay đổi những hành động
hiện tại nào và bạn muốn thay thế chúng bằng những hành động mới nào. Ví dụ,
bạn có thể muốn thay thế thói quen “nước đến chân mới nhảy” trong việc học
(lười biếng) của bạn bằng thói quen học tức thì.
BƯỚC 1:
Viết ra trong khoảng trắng bên dưới tất cả những hậu quả mà bạn
có thể phải gánh chịu nếu bạn tiếp tục lười biếng. Ví dụ, bạn có thể thi rớt, ở
lại lớp, bị thầy cô, gia đình la rầy và bị bạn bè cười nhạo. Viết ra càng nhiều
hậu quả càng tốt để làm bạn cảm thấy thật sự sợ hãi.
Tất cả hậu quả tôi sẽ gánh chịu nếu tiếp tục
thói quen lười biếng này.
1. ________________________________________________________________
2. ________________________________________________________________
3. ________________________________________________________________
4. ________________________________________________________________
5. ________________________________________________________________
|
BƯỚC 2:
Tận dụng trí tưởng tượng của bạn để cảm nhận thật rõ những nỗi
khổ được liệt kê phía trên mà bạn phải hứng chịu nếu tiếp tục lười biếng. Bạn
hãy tưởng tượng những gì bạn sẽ thấy, sẽ nghe và sẽ cảm nhận khi gánh chịu nỗi
khổ đó.
Bài tập thực hành này nhằm mục đích tạo ra đủ cảm xúc thúc đẩy
bạn từ bỏ thói quen xấu. Ví dụ, hãy tưởng tượng bạn bị điểm kém. Khi nhìn thấy
bạn bè được điểm cao, bạn cảm thấy hối hận, tức giận và thất vọng vì không
chuẩn bị bài sớm hơn. Bạn cảm thấy đau đớn vì không được nhận vào trường hoặc
lớp học mà bạn lựa chọn.
Hình dung bản thân bạn bị cha mẹ thầy cô la rầy, bạn bè khinh
rẻ. Hãy tạo ra càng nhiều cảm giác đau đớn càng tốt. Tưởng tượng về nỗi đau đó
càng thật càng tốt.
HÃY DÀNH RA BA PHÚT VÀ LÀM VIỆC ĐÓ NGAY BÂY GIỜ
Kế tiếp, tôi muốn bạn hãy tưởng tượng cuộc sống của bạn sẽ ra
sao trong vòng năm năm tới nếu bạn tiếp tục thói quen lười biếng này. Tôi muốn
bạn tưởng tượng ra tình huống tệ hại nhất có thể xảy ra. Bạn có thể tưởng tượng
bản thân bị bỏ rơi, không có bạn bè, thất nghiệp và hối hận tràn trề về những
việc trong quá khứ. Một lần nữa, hãy sử dụng hình tượng, âm thanh, cảm giác để
tạo ra cảm xúc thật sự.
HÃY DÀNH RA BA PHÚT VÀ LÀM VIỆC ĐÓ NGAY BÂY GIỜ
Khi bạn đã bắt đầu cảm thấy thôi thúc phải vượt qua sự lười
biếng, bây giờ bạn có thể tưởng tượng cuộc sống của bạn trong 10 năm tới nếu
bạn vẫn giữ thói quen lười biếng này. Một lần nữa, hãy tưởng tượng tình huống
tệ nhất có thể xảy ra và biến nó thành cảm giác thật ngay bây giờ. Ví dụ, bạn
có thể tưởng tượng lương của bạn rất thấp, bạn phải mặc những bộ quần áo xấu xí
cũ kỹ, ăn những loại thức ăn hạng bét, ở trong một căn phòng trọ tồi tàn và hầu
như không có bạn bè.
HÃY DÀNH RA BA PHÚT VÀ LÀM VIỆC NÀY ĐÓ NGAY BÂY GIỜ
Tại sao bạn phải làm những việc này? Bởi vì bạn chỉ bắt đầu cảm
thấy hối hận và ước gì bạn có thể thay đổi sự việc khi mọi việc đã quá muộn.
Chỉ đến khi bạn không có kiến thức, không có tiền và không có tương lai, bạn
mới thốt lên “Giá mà lúc trước mình…”. Thật đáng tiếc, mọi việc lúc ấy đã quá
trễ. Vậy thì, trước khi việc này xảy ra, bạn hãy tự tưởng tượng những hậu quả
tệ hại nhất để buộc mình phải hành động ngay tức thì và không bao giờ phải nói
“Giá mà…”.
BƯỚC 3:
Bước tiếp theo là gắn liền càng nhiều niềm vui càng tốt vào thói
quen mới mà bạn muốn sở hữu. Trước hết, bạn hãy viết ra trong khoảng trống dưới
đây những cảm xúc vui sướng và những kết quả tốt đẹp bạn sẽ nhận được nếu bạn
chăm chỉ học tập.
Tất cả niềm vui sướng mà tôi sẽ có được với
thói quen mới này.
1. ________________________________________________________________
2. ________________________________________________________________
3. ________________________________________________________________
4. ________________________________________________________________
5. ________________________________________________________________
|
BƯỚC 4
Một lần nữa, đây là một bước rất quan trọng để lập trình lại não
bộ của bạn. Hãy tưởng tượng như thể bạn đang cảm nhận và trải nghiệm được niềm
vui tột đỉnh mang lại từ việc ôn bài sớm. Hãy tưởng tượng bạn nhận được sổ liên
lạc với những điểm số bạn hằng ao ước. Đây là chìa khóa mở ra cánh cửa thành
công của bạn.
Hãy cảm nhận sự thõa mãn và niềm hạnh phúc khi bạn nhận được kết
quả học tập xứng đáng. Hình dung cảnh bạn tốt nghiệp đại học trong sự ngợi khen
của gia đình, thầy cô, bạn bè. Hãy nếm trải vị ngọt thành công này một
cách thật sự.
HÃY DÀNH RA BA PHÚT VÀ LÀM VIỆC ĐÓ NGAY BAY GIỜ
Bây giờ khi bạn nghĩ về việc học, bạn phải cảm nhận được nhiều
cảm xúc tích cực hơn trước đây. Bây giờ, tôi muốn bạn hãy tưởng tượng về cuộc
sống của bạn trong năm năm tới tính từ thời điểm mà bạn bắt đầu chăm chỉ học
tập. Bạn có thể hình dung bản thân học trong một trường đại học danh tiếng và nhận
được các học bổng có giá trị.
HÃY DÀNH RA BA PHÚT VÀ LÀM VIỆC ĐÓ NGAY BAY GIỜ
Cuối cùng, hãy hình dung bản thân bạn trong 10 năm tới với một
công việc mà bạn khao khát. Hãy cảm nhận thật sự những cảm xúc tuyệt vời lúc
đó.
HÃY DÀNH RA BA PHÚT VÀ LÀM VIỆC ĐÓ NGAY BAY GIỜ
BƯỚC 5
Ở bước cuối cùng này, bạn cần phải phá vỡ thói quen hành động cũ
của bạn và lập trình bản thân theo một thói quen mới. Bắt đầu từ bây giờ, hãy
thực hiện những hành động mà bình thường bạn không làm hoặc thay đổi cách làm
hiện tại của bạn. Thay vì giết thời gian một cách vô vị trước màn hình tivi
hoặc đi ngủ ngay khi vừa đi học về, bạn hãy ôn nhanh lại bài hoặc đọc sách.
Thậm chí bạn nên chạy bộ hoặc tập thể dục trong chốc lát.
Con người ai cũng có thói quen. Chúng ta cần phải phá vỡ những
thói quen xấu khiến ta luôn luôn thất bại.
Cuối cùng, lặp lại hai bài thực hành tưởng tượng trên thường
xuyên (ít nhất hai lần một tuần) cho đến khi bạn lập trình được hành động mới
của bạn.
BÀI HỌC TỪ CUỘC SỐNG: CATHERINE ĐÃ VƯỢT QUA SỰ LƯỜI BIẾNG BẰNG
CÁCH NÀO
Một trong những người bạn của tôi, Catherine, đã chia sẻ với tôi
cách cô vượt qua sự lười biếng của mình. Catherine là học sinh giỏi nhất trong
vòng hai năm liền ở một trường trung học danh tiếng ở Singapore. Cô quý trọng
giấc ngủ và những giờ phút nghỉ ngơi, thư giãn.
Cô luôn quan niệm rằng nếu cô cứ tiếp tục trì hoãn việc làm bài
tập thì cô sẽ phải ngủ ít hơn và có ít thời gian nghỉ ngơi, thư giãn hơn sau
này. Chính vì thế, cô gắn liền nỗi khổ với việc lười học và niềm vui với việc
học, ôn bài, làm bài ngay lập tức. Quan niệm đơn giản này đã thúc đẩy cô tận
dụng tối ưu được thời gian học và vươn lên dẫn đầu trường Đại Học Quốc Gia
Singapore.
VÀI MẸO KHÁC ĐỂ THÚC ĐẨY BẠN HÀNH ĐỘNG NGAY LẬP TỨC
Ngoài việc lập trình não bộ của bạn, sau đây là một vài
việc khác bạn có thể làm để vượt qua sự lười biếng. Tất cả những mẹo này đều
dựa trên một quy luật: gắn liền nỗi khổ với sự lười biếng và gắn liền niềm vui
với việc hành động.
1. TỰ CAM KẾT VỚI BẢN
THÂN
Cách tốt nhất để thuyết phục bản thân hành động
là bạn phải tự cam kết là bạn sẽ hành động để đạt được mục tiêu. Mọi người đều
muốn đạt điểm 10 nhưng không phải ai cũng quyết tâm hành động để đạt được nó.
Sự khác biệt giữa việc muốn một chuyện gì đó với quyết tâm đạt được nó nằm ở
chỗ “quyết tâm”. Điều đó có nghĩa là bạn phải đặt mục tiêu học tập lên trên tất
cả các vấn đề khác trong cuộc sống. Nếu bạn muốn biến giấc mơ thành hiện thực,
bạn phải chắc chắn rằng bạn quyết tâm đạt được nó chứ không chỉ đơn thuần là
thích có được nó.
Bạn phải viết bản cam kết của bạn trên giấy
theo cách mà bạn xác định mục tiêu. Ký tên vào bản cam kết này và đưa cho cha
mẹ, bạn bè xem làm chứng. Kế tiếp, dán tờ cam kết của bạn lên tường để bạn có
thể nhớ về việc này mỗi ngày.
2. QUẢNG BÁ VỀ BẢN CAM
KẾT CỦA BẠN
Việc tự cam kết với bản thân có sức mạnh phi
thường, nhưng vẫn không đủ. Lý do là vì đa số mọi người đều tìm được lời biện
hộ cho việc không thực hiện được bản cam kết. Bởi thế, bạn phải quảng bá bản
cam kết của bạn.
Hãy nói với bạn bè, thầy cô, cha mẹ, thậm chí
họ hàng của bạn là bạn sẽ đạt bảy điểm 10 trong kỳ thi. Liệu mọi người có cười
nhạo bạn không?
Nếu họ cười nhạo bạn, thay vì cảm thấy mất tinh
thần, hãy để sự nhạo báng này làm động lực thúc đẩy bạn. Thật sự, họ càng cười
nhạo bạn bao nhiêu thì càng tốt bấy nhiêu. Bằng cách đưa uy tín của mình ra đặt
cược, bạn không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải hành động quyết liệt
3. THƯỜNG XUYÊN XEM LẠI
CÁC MỤC TIÊU CỦA BẠN
Xem lại các mục tiêu của bạn hàng ngày, đặc
biệt là những mong muốn cụ thể của bạn, lý do và lợi ích của việc đạt được
những mục tiêu đó. Việc này giúp tâm trí bạn luôn tập trung và đi đúng hướng.
Thông thường, những yếu tố khách quan bên ngoài luôn ảnh hưởng bạn. Do đó, việc
xem lại mục tiêu sẽ giúp bạn không đi lệch hướng.
4. TỰ THƯỞNG CHO BẢN
THÂN
Một điều rất quan trọng là bạn phải biết cách
tự thưởng cho bản thân khi bạn hoàn thành từng chặng đường nhỏ đi tới mục tiêu.
Mỗi khi bạn đạt được một điều gì đó dù rất nhỏ nhặt như làm bài kiểm tra tốt
hoặc nộp bài về nhà đúng hạn, hãy tự thưởng cho mình. Hãy nghỉ ngơi thư giãn
bằng cách đi dạo hoặc ở nhà xem tivi.
Tương tự, bạn phải tự trừng phạt mình bất cứ
khi nào bạn lười biếng. Nếu bạn lười biếng và không làm xong bài tập đúng hạn,
bạn phải thức khuya vào đêm hôm sau để hoàn tất bài tập đó. Thậm chí, bạn cũng
không được xem chương trình tivi ưa thích của bạn nếu bạn lười biếng.
CHƯƠNG 14: CÔNG THỨC ĐỂ ĐẠT ĐIỂM TUYỆT ĐỐI
Tôi luôn tin rằng có một công thức hoặc phương pháp chung giúp
các học sinh giỏi đạt thành tích cao trong học tập. Nói cách khác, thành công
luôn có bí quyết riêng của nó. Nếu chúng ta nắm được bí quyết đó, chúng ta có
thể đạt được kết quả tương tự.
Bạn có bao giờ tự hỏi làm thế nào mà một số bạn bè của bạn không
cần bỏ nhiều thời gian học mà vẫn đạt điểm 10 một cách dễ dàng không? Trong khi
đó, bạn phải thức khuya thức hôm để ôn lại hàng đống tài liệu trước kỳ thi mà
vẫn chỉ nhận được điểm trung bình mà thôi. Trong chương này, tôi muốn chia sẻ
với bạn một số công thức bí mật giúp tất cả các học sinh giỏi giảm thiểu thời
gian học mà vẫn đạt điểm tối đa.
CÔNG THỨC 1: KIÊN ĐỊNH
Một đặc tính chung mà tôi nhận thấy ở tất cả những học sinh giỏi
là họ rất kiên định trong học tập. Điều này có nghĩa là họ luôn trong tư thế
sẵn sàng trả lời bất cứ câu hỏi nào về bài giảng họ vừa được học.
Những học sinh này duy trì sự kiên định để bảo đảm rằng họ hiểu
toàn bộ bài giảng trước khi thầy giáo giảng tiếp bài mới. Nếu họ còn ngờ vực
vấn đề gì, họ sẽ đặt câu hỏi và đi tìm câu trả lời ngay lập tức. Kết quả là khi
kỳ thi đến gần, họ đã học được hầu hết mọi thứ. Họ chỉ cần dành chút thời gian
ôn lại kiến thức và làm thêm bài tập thực hành trước ngày thi. Đó là lý do tại
sao hầu như họ không cần học thi gì nhiều. Thật ra, họ đã trải rộng thời gian
học trong suốt cả năm.
NHỮNG HÀNH ĐỘNG NHỎ TRONG MỘT KHOẢNG THỜI
GIAN
TẠO RA KẾT QUẢ LỚN!
|
Mặt khác, hầu hết các học sinh còn lại không hề kiên định. Trong
suốt năm học, họ gần như không hề học hay cố hiểu hết về những gì đang được
học. Khi kỳ thi đến gần, họ bắt đầu hoảng sợ, học bài chăm chỉ, thức đêm thức
hôm với hy vọng tiếp thu được toàn bộ kiến thức chỉ trong vòng một tháng ngắn
ngủi. Hậu quả là họ thường nhận điểm kém mặc dù họ có vẻ học thi rất chăm chỉ.
PHƯƠNG PHÁP ĐỂ GIỮ VỮNG SỰ KIÊN ĐỊNH
Dưới đây là một số cách hữu ích nhằm giúp bạn luôn kiên định
trong suốt năm học. Tôi đã phát hiện ra đây là những cách mà tất cả các học
sinh giỏi sử dụng.
1. ĐỌC BÀI TRƯỚC KHI NGHE GIẢNG
Bạn có cảm thấy khó theo kịp những gì thầy giáo giảng trong lớp
không? Đừng lo lắng. Bạn không phải là người duy nhất. Sau 20 phút nghe giảng,
hầu hết học sinh đều có khuynh hướng lo ra hoặc không thể tiếp thu thêm nữa.
Khi lớp học kết thúc, họ chỉ hiểu được khoảng 30% bài giảng và nhớ được khoảng
10%. Sang ngày hôm sau, họ chỉ còn nhớ được 2% hoặc ít hơn. Thật là lãng phí
thời gian học trong lớp.
Những học sinh giỏi mặt khác lại hiểu được và nhớ được 100% bài
giảng khi kết thúc lớp học. Làm thế nào mà họ làm được như thế? Đó là nhờ vào
việc họ tìm hiểu về chương sách mà thầy giáo sẽ giảng trước khi đến lớp. Sau
đó, họ đọc sách trước khi nghe giảng và ghi chú bằng Sơ Đồ Tư Duy. Vì họ đã đọc
sách trước và tạo Sơ Đồ Tư Duy, họ rất dễ dàng theo kịp bài giảng của thầy.
2. TẬP TRUNG VÀ ĐẶT CÂU HỎI
Bạn có thể thắc mắc “Nếu mình đã đọc sách rồi, vậy thì mình cần
đến lớp và nghe giảng về những gì mình đã biết để làm gì?” Tôi tin rằng công
việc của thầy không phải chỉ để dạy bạn về những dữ kiện mà còn giúp bạn hiểu
rõ những chỗ bạn chưa hiểu.
Bởi thế, bạn hãy tận dụng bài giảng của thầy để làm sáng tỏ
những vấn đề bạn còn lấn cấn, cũng như giúp não bạn ghi nhớ kiến thức tốt hơn.
Nếu bạn làm được điều này, bạn sẽ thật sự hiểu rõ và ghi nhớ 100% bài học khi
bước ra khỏi lớp.
3. ÔN BÀI NHANH TRONG VÒNG 24 TIẾNG
Trên đường từ trường về nhà, bạn hãy nhẩm ôn lại nhanh bài vừa
học. Việc này giúp trí nhớ bạn lưu giữ kiến thức lâu hơn nhiều. Ngoài ra, sau
24 tiếng, bạn cũng nên ôn bài lại lần nữa để đảm bảo bạn không quên bất kỳ kiến
thức nào. Sau đó, bạn cũng nên áp dụng phương pháp ôn bài như đã hướng dẫn ở Chương
10. Trước khi kỳ thi đến, bạn sẽ có thể thư giãn vì bạn đã học mọi thứ
trong năm học.
4. LUÔN HOÀN TẤT BÀI TẬP VỀ NHÀ TRƯỚC KHI ĐẾN LỚP
Bằng việc hoàn tất bài tập về nhà trước khi đến lớp, bạn sẽ tận
dụng được thời gian một cách tối đa. Bạn sẽ biết được những chỗ bạn còn yếu,
những vấn đề bạn gặp khó khăn và khắc phục được chúng sớm hơn. Thêm vào đó, bài
tập về nhà sẽ giúp bạn biết được là liệu bạn đã hiểu toàn bộ những gì được học
hay chưa.
5. TÌM HIỂU LỖI TRONG BÀI TẬP VỀ NHÀ
Nếu bạn làm sai bài tập về nhà, đừng bỏ qua một bên. Bạn hãy tìm
hiểu tại sao bạn làm sai ngay lập tức. Nếu không, bạn sẽ có thể phạm lại lỗi đó
trong bài thi.
CÔNG THỨC 2: RÚT KINH NGHIỆM NGAY SAU KHI PHẠM LỖI
Không như đa số học sinh nghĩ, những học sinh giỏi không phạm
lỗi ít hơn những học sinh kém. Ngược lại, họ phạm lỗi nhiều hơn bất cứ ai khác.
Khác ở chỗ là họ chỉ phạm lỗi trong lúc làm bài tập để rút kinh nghiệm trước kỳ
thi. Cho nên, họ rất hiếm khi phạm lỗi trong lúc thi.
PHẠM LỖI GIÚP BẠN KIỂM TRA KIẾN THỨC MỘT CÁCH TỐT NHẤT
Khi bạn phạm lỗi trong bài tập về nhà hoặc bài kiểm tra trong
lớp, không có nghĩa là bạn sẽ suốt đời phạm lỗi và không bao giờ làm tốt được.
Phạm lỗi chỉ đơn thuần giúp bạn phát hiện ra rằng bạn chưa thật sự hiểu bài và
chưa áp dụng kiến thức tốt. Quan trọng là bạn phải biết cách khắc phục lỗi và
rút kinh nghiệm.
HÃY ĐỂ VIỆC PHẠM LỖI GIÚP ĐỠ BẠN, KHÔNG PHẢI LÀM HẠI BẠN
Hãy thay đổi cách nhìn của bạn về việc phạm lỗi. Những học sinh
giỏi xem việc phạm lỗi là dấu hiệu cho biết rằng phương pháp học hiện tại của
họ không hợp lý. Kết quả là họ liên tục thay đổi cách học cho đến khi họ có thể
chuẩn bị thật chu đáo cho kỳ thi.
KHÔNG CÓ THẤT BẠI, CHỈ CÓ BỎ CUỘC
Miễn là bạn rút kinh nghiệm từ thất bại và việc phạm lỗi, điều
chỉnh phương pháp học của bạn, cuối cùng bạn sẽ thành công. Tuy nhiên, nếu bạn
bỏ cuộc vì phạm lỗi, bạn quả thật đã thất bại ngay từ lúc đó.
BÀI HỌC TỪ CUỘC SỐNG: NGƯỜI KHÔNG BIẾT ĐẾN THẤT BẠI
Hầu hết những danh nhân, hoặc những nhà kinh doanh thành đạt đều
đặt chân lên đỉnh vinh quang sau khi vượt qua những thử thách to lớn có thể
đánh bại đa số những người bình thường khác. Tuy nhiên, người mà cuộc đời của
ông ta khiến tôi ngưỡng mộ nhất là người đã…
Được sinh ra trong một căn nhà gỗ, ba mẹ mù
chữ
Không được đi học đàng hoàng
Không hề có một tấm gương nào để noi theo
Mất mẹ vào năm 9 tuổi
Kinh doanh phá sản năm 22 tuổi
Thất bại trong nỗ lực trở thành luật sư năm
23 tuổi
Phá sản lần hai năm 25 tuổi
Vượt qua nỗi đau mất người thân năm 26 tuổi
Vượt qua khủng hoảng tinh thần năm 32 tuổi
Ứng cử cho Quốc hội và thất bại năm 37 tuổi
Thất bại trong nỗ lực trở thành Phó tổng
thống năm 47 tuổi
Thất bại trong cuộc bầu cử thượng nghị viện
năm 49 tuổi
Được bầu cử trở thành vị Tổng thống thứ 16
của Hoa Kỳ năm 51 tuổi
|
Người đàn ông này là Abraham Lincoln, một trong những vị Tổng
thống Mỹ được tôn trọng nhất. Mặc dù thất bại liên tiếp, ông vẫn tin rằng ông
xứng đáng nhận được những thành công vĩ đại. Đối với ông, thất bại chỉ đơn
thuần là một dấu hiệu ám chỉ rằng ông phải tiếp tục thay đổi cách thức hành
động, làm việc chăm chỉ hơn cho đến khi ông đạt được mục tiêu to lớn nhất. Bởi
thế, mỗi khi bạn phạm lỗi và nghĩ rằng đến đây là hết, hãy nghĩ đến Abraham
Lincoln.
CÔNG THỨC 3: TẬN DỤNG TRIỆT ĐỂ CÁC BÀI TẬP THỰC HÀNH VÀ BÀI KIỂM TRA
Nhiều học sinh không nhận ra được sự quan trọng của bài tập
thực hành và bài kiểm tra. Họ xem đây như một gánh nặng trong học tập. Những
bài kiểm tra thật ra là công cụ định vị được bạn đang đứng ở đâu trên con đường
đi đến thành công.
Nếu bạn luôn nhận điểm kém trong các bài kiểm
tra, rất khó mà bạn đạt điểm 10 trong kỳ thi học kỳ. Nếu bạn kiên định, hiểu
được bài và làm tốt trong các lần kiểm tra, chắc chắn bạn sẽ làm bài thi tốt.
Trước khi chúng ta có thể tận dụng triệt để những bài kiểm tra này để cải thiện
bản thân, chúng ta phải làm hai việc. Đó là cố gắng làm bài kiểm tra hết sức
mình và rút kinh nghiệm sau mỗi bài kiểm tra.
1. CỐ GẮNG LÀM BÀI KIỂM
TRA THẬT TỐT
Chỉ khi chúng ta chuẩn bị kỹ cho bài kiểm tra,
chúng ta mới có thể phân tích kết quả nhận được để phát hiện điểm yếu thật sự
hoặc khẳng định điểm mạnh của chúng ta. Nhiều học sinh không bận tâm đến việc
học bài để làm kiểm tra. Cho nên, khi họ bị điểm kém, họ không thể biết được
kết quả kém này là do cách họ học chưa đúng hay chỉ là do họ chưa thật sự cố
gắng. Hậu quả là họ không biết được họ cần phải cải thiện những chỗ nào.
2. RÚT KINH NGHIỆM SAU
MỖI BÀI KIỂM TRA
Làm bài kiểm tra và làm bài thi chỉ có ích nếu
bạn biết rút kinh nghiệm về kết quả mà bạn nhận được. Rút kinh nghiệm là phân
tích tại sao bạn phạm lỗi. Một khi bạn biết được điều này, bạn có thể sửa chữa
khuyết điểm. Chắc chắn nếu gặp câu hỏi tương tự đó lần nữa, bạn sẽ không phạm
lỗi tương tự. Trước khi đi thi, bạn phải bảo đảm rằng bạn sẽ không phạm lỗi nào
nữa.
BƯỚC 1: XÁC ĐỊNH DẠNG
LỖI MÀ BẠN ĐÃ PHẠM
Việc đầu tiên bạn phải làm khi nhận lại bài
kiểm tra hoặc bài thi đã được chấm điểm là phải xác định dạng lỗi mà bạn đã
phạm. Tổng cộng có bốn dạng lỗi hoặc bốn lý do tại sao bạn trả lời sai câu hỏi.
Dạng 1: Không Chuẩn Bị Bài (C)
Dạng lỗi đầu tiên xảy ra là do bạn không chuẩn
bị bài hoặc không học bài đó. Kết quả là bạn không biết cách trả lời câu hỏi.
Thông thường điều này xảy ra là do bạn không đủ thời gian ôn bài, hoặc nghĩ
rằng bài đó sẽ không xuất hiện trong bài kiểm tra.
Dạng 2: Quên Bài (Q)
Dạng lỗi thứ hai xảy ra là do bạn không thể nhớ
được các dữ kiện mặc dù có thể là bạn đã dành thời gian ôn bài và hiểu được các
bài liên quan.
Dạng 3: Không Thể Áp Dụng Kiến Thức (A)
Dạng lỗi thứ ba xuất hiện khi bạn học bài, nhớ
bài nhưng lại không biết cách áp dụng những gì bạn học để trả lời câu hỏi. Đặc
biệt là khi bạn gặp dạng câu hỏi đòi hỏi bạn phải suy nghĩ nhiều hơn là chỉ
viết ra những gì bạn nhớ.
Ví dụ, bạn có thể đã học và ghi nhớ các công
thức tính tốc độ, vận tốc và gia tốc. Tuy nhiên, bạn không thể trả lời được các
câu hỏi vật lý vì nó yêu cầu bạn phải áp dụng công thức theo cách mà bạn không
hiểu được.
Bạn cũng có thể phạm lỗi này khi chỉ đơn thuần
viết ra các dữ kiện trong khi câu hỏi cần sự phân tích, so sánh điểm giống và
khác nhau, hoặc giải thích.
Dạng 4: Bất Cẩn (B)
Đây là dạng lỗi thông thường nhất của các học
sinh học hành chăm chỉ, ghi nhớ kiến thức và biết cách áp dụng kiến thức. Tuy
nhiên, họ vẫn trả lời câu hỏi sai đơn giản chỉ vì họ bất cẩn. Lỗi này còn được
gọi là “lỗi ngu ngốc”. Bạn thường chỉ phạm lỗi này trong khi làm bài thi. Khi
về nhà và thử trả lời câu hỏi đó lần nữa, bạn lại có thể trả lời chính xác. Lỗi
này thường xảy ra trong môn vật lý, toán học, hóa học,…
Đánh Dấu Lại Các Lỗi
Nếu bạn phạm lỗi bất cẩn, ghi chú chữ “B” kế
bên lỗi đó. Nếu bạn không chuẩn bị bài, ghi chú chữ “C”. Tương tự, ghi chú chữ
“A” cho phần câu hỏi bạn không hiểu cách áp dụng kiến thức, và chữ “Q” cho phần
câu hỏi bạn không nhớ những gì đã học.
Tại Sao Chúng Ta Phải
Phân Loại Lỗi?
Bạn phải xác định và phân tích các dạng lỗi mà
bạn phạm phải trong bài kiểm tra để biết được khả năng thật sự của bạn.
Hãy để tôi cho bạn một ví dụ. Giả sử Nam và Hoa
đều nhận điểm năm cho bài kiểm tra môn hóa học. Có vẻ như họ có thực lực ngang
nhau trong môn học này. Tuy nhiên, nếu bạn phát hiện ra tất cả những lỗi Nam
phạm phải đều là lỗi bất cẩn (B) và lỗi của Hoa là do cô ấy không biết cách áp
dụng kiến thức được học (A). Vậy là bạn biết rằng thật ra Nam học hóa giỏi hơn
Hoa. Nam chỉ cần tìm cách ngăn ngừa sự bất cẩn trong khi Hoa phải học nhiều hơn
nữa.
Một khi bạn đã phân loại lỗi của bạn, bước kế tiếp sẽ là…
BƯỚC 2: TÌM CÁCH KHẮC
PHỤC LỖI
Dạng 1: Không Chuẩn Bị Bài (C)
Dạng lỗi đầu tiên này rất dễ giải quyết. Nếu
bạn liên tục thi rớt vì đã không học những chương cần thiết thì câu trả lời là
bạn phải lên kế hoạch sao cho bạn có đủ thời gian chuẩn bị tất cả kiến thức cho
kỳ thi. Nắm được lịch thi sẽ giúp bạn lên kế hoạch phân chia thời gian hợp lý.
Dạng 2: Quên Bài (Q)
Nếu lý do chính của việc không làm bài tốt là
vì bạn quên kiến thức nhanh chóng, đó là do bạn đã sử dụng sai cách thức ghi
nhớ dữ kiện. Bạn cần phải áp dụng các quy luật Trí Nhớ Siêu Đẳng và Hệ Thống
Trí Nhớ đã được học ở Chương
8, 9 và 10.
Một lý do khác là vì bạn không ôn bài đầy đủ.
Trong Chương 10 và Chương
17, bạn sẽ thấy rằng bạn cần ôn bài ít nhất ba lần trước kỳ thi.
Dạng 3: Không Thể Áp Dụng Kiến Thức (A)
Nếu bạn phát hiện rằng bạn không thể áp dụng những
gì bạn đã đọc và ghi nhớ, đó là vì bạn đã không dành đủ thời gian thực tập trả
lời các dạng câu hỏi có thể ra thi. Bạn có thể chỉ làm một vài câu hỏi mẫu
trước kỳ thi nhưng điều đó không đủ. Bạn phải làm tất cả các dạng câu hỏi từ dễ
đến khó.
Trong Chương
11, bạn đã biết rằng bạn phải xem xét sách giáo khoa, bài tập về nhà,
các bài kiểm tra, các đề thi năm trước để tổng hợp tất cả các dạng câu hỏi khác
nhau có thể ra thi, rồi sau đó là học các bước giải quyết chúng.
Dạng 4: Bất Cẩn (B)
Trước khi bạn có thể giải quyết được vấn đề lỗi
bất cẩn, bạn phải hiểu tại sao bạn phạm lỗi ấy. Các lỗi bất cẩn là kết quả của
việc không tập trung đọc câu hỏi hoặc đưa ra câu trả lời vội vàng do thời gian
có hạn trong phòng thi. Có ba cách để khắc phục vấn đề này.
1. Dành thời gian kiểm
lại bài
Luôn luôn dành khoảng nửa tiếng để kiểm tra lại
câu trả lời của bạn. Nếu thời gian thi quy định là ba tiếng, bạn nên cố gắng
trả lời tất cả câu hỏi trong vòng hai tiếng rưỡi và dành nửa tiếng còn lại để
kiểm tra các câu trả lời một cách chi tiết. Chú ý về các lỗi bất cẩn bạn hay
phạm phải khi làm bài tập về nhà.
2. Đọc nhép miệng câu
hỏi và câu trả lời
Để tập trung cao độ hơn, bạn hãy thử nhép miệng
khi bạn đọc câu hỏi và viết câu trả lời.
3. Thực tập trả lời câu
hỏi nhiều hơn
Trước kỳ thi, thực tập các dạng câu hỏi có thể
ra thi nhiều lần cho đến khi bạn thông thạo các bước giải quyết vấn đề. Trong
phòng thi, bạn sẽ có thể trả lời những câu hỏi này một cách chính xác.
CÔNG THỨC 4: CÔNG THỨC ĐỂ ĐẠT ĐIỂM TUYỆT ĐỐI
Tất cả ba công thức mà chúng ta đã đề cập phía trên có thể
được tóm tắt thành một công thức tối ưu để thành công trong học tập và luôn đạt
điểm tuyệt đối.
Bước đầu tiên là xác định mục tiêu rõ ràng, cụ thể về thành
quả bạn muốn đạt được. Chúng ta đã thảo luận về việc này trong Chương 12.
Xác định mục tiêu cũng không ích gì trừ khi bạn
đề ra một kế hoạch hành động ở bước thứ hai để đạt mục tiêu đó. Quyển sách này
chứa đựng hàng loạt những phương pháp Học Siêu Đẳng mà bạn có thể áp dụng.
Bước thứ ba là phải hành động kiên định theo kế
hoạch của bạn. Trong Chương
13 và 16,tôi
phác thảo những động lực dùng để thúc đẩy bạn hành động một cách kiên định.
Khi bạn hành động, có hai khả năng xảy ra. Khả
năng thứ nhất là bạn đạt kết quả tốt đẹp và tiến lại gần mục tiêu của bạn. Bạn
bắt đầu đạt điểm 10 cho các bài tập và bài kiểm tra. Đây chính là mũi tên
“thành công” màu xanh trong biểu đồ phía trước.
Thông thường, bạn có thể không đạt kết quả như
ý ngay lập tức. Chúng ta có thể vẫn chỉ nhận được các kết quả thấp hơn dự tính.
Mặc dù nỗ lực rất nhiều trong môn toán, chúng ta vẫn có thể chỉ nhận kết quả
yếu kém. Chúng ta không hề tiến lại gần mục tiêu một chút nào. Nhiều người nghĩ
đây chính là thất bại. Tuy nhiên, những gì xảy ra cho bạn không quyết định được
thành công của bạn mà chính cách phản ứng của bạn với những việc này mới quyết
định thành công của bạn. Có ba cách chúng ta có thể phản ứng với những “thất
bại” như thế.
CÁCH PHẢN ỨNG CỦA KẺ
THẤT BẠI – “TÔI THẬT TỆ. VIỆC NÀY QUÁ KHÓ”
Nhóm đầu tiên có thể phản ứng lại bằng cách bảo rằng họ đã
thất bại. Họ tự nói với bản thân rằng họ thất bại vì họ không đủ khả năng hoặc
vì việc này quá khó. Họ bắt đầu tìm nhiều lời biện hộ, trách móc thầy cô hoặc
đổ thừa cho bài kiểm tra. Cuối cùng họ bỏ cuộc và cho rằng cố gắng thêm chỉ vô
ích. Cách phản ứng này là cách phản ứng của những kẻ thất bại thật sự.
CÁCH PHẢN ỨNG CỦA NGƯỜI
TẦM THƯỜNG – “TÔI ĐÃ KHÔNG CỐ GẮNG HẾT SỨC”
Nhóm thứ hai sẽ phản ứng bằng cách nói rằng họ thất bại là
do họ không chuẩn bị bài kỹ. Kết quả là họ tiếp tục hành động nhiều hơn nữa. Họ
dành nhiều thời gian và nỗ lực hơn trong việc học cho kỳ thi kế tiếp. Mặc dù có
tiến bộ ít nhiều, họ không bao giờ đạt kết quả tốt mà họ hướng tới. Sau một
thời gian, họ bắt đầu cảm thấy chán nản và cũng bỏ cuộc. Bạn thấy đó, mặc dù họ
học chăm chỉ hơn, họ vẫn học theo cách học kém hiệu quả trước đó. Những phương
pháp học không hiệu quả luôn mang lại cho bạn những kết quả tệ như nhau cho dù
bạn rất cố gắng.
CÁCH PHẢN ỨNG CỦA NGƯỜI
THÀNH CÔNG – “THAY ĐỔI PHƯƠNG PHÁP VÀ HÀNH ĐỘNG CHO ĐẾN KHI THÀNH CÔNG”
Nhóm thứ ba phản ứng theo cách sẽ đưa họ đến thành công.
Khi họ không đạt được mục tiêu, họ không xem đó là thất bại. Họ xem đó chỉ là
một bài học. Họ hiểu rằng họ đạt kết quả không như ý là vì họ áp dụng phương
pháp hoặc hành động không hiệu quả. Vì vậy, họ phải linh hoạt thay đổi phương
pháp và hành động một lần nữa. Nếu họ vẫn không đạt mục tiêu, họ xem xét lại
phương pháp, thay đổi nhiều hơn nữa và hành động nhiều hơn nữa. Họ liên tục
thay đổi phương pháp và hành động cho đến khi họ đạt được mục tiêu. Nói cách
khác, họ làm bất cứ việc gì để thành công.
Đây là con đường mà bạn cần phải đi. Nếu bạn
nhận được những kết quả tệ hại dọc đường, hãy xem đó chỉ là những bài học. Sau
đó hãy mở rộng tầm nhìn, áp dụng những phương pháp mới bạn học được trong quyển
sách này và liên tục hành động. Nếu bạn làm được điều này, cuối cùng bạn sẽ đạt
được mục tiêu của bạn.
CHƯƠNG 15: THỜI GIAN LÀ TIỀN BẠC
LÀM CHỦ THỜI GIAN, LÀM CHỦ CUỘC SỐNG
Tôi luôn ngưỡng mộ những học sinh không chỉ học xuất sắc mà còn
dành được nhiều thời gian tham gia vào các hoạt động ngoại khóa. Họ thường nắm
giữ những vị trí quan trọng ở các câu lạc bộ trong trường và ngoài xã hội. Họ
đạt điểm cao trong học tập, đi thi đấu thể thao cho trường, giữ chức chủ nhiệm
trong các câu lạc bộ khoa học, và trên hết, họ là những thành viên tích cực
trong Đoàn, Đội. Tôi luôn tự hỏi “Làm thế nào mà họ có nhiều thời gian đến
thế?”.
Mặt khác, những học sinh kém than phiền rằng lý do họ nhận kết
quả thi kém là do họ không có thời gian. Tuy nhiên, những học sinh này thường
không tích cực tham gia hoạt động ngoại khóa như những học sinh giỏi.
Tại sao lại như vậy? Tất cả mọi người đều có 24 giờ một ngày.
Thời gian là thứ tài sản mà ai cũng được chia đều. Cho dù bạn là một học sinh
giỏi, một học sinh kém, Tổng thống nước Mỹ hay một người gác cổng, bạn cũng chỉ
có cùng một lượng thời gian như nhau. Thời gian là thứ duy nhất mà chúng ta không
thể mua được. Tuy nhiên, tại sao một người như Tổng thống Mỹ lại có thời gian
quản lý cả một quốc gia trong khi đó người gác cổng lại than phiền rằng ông ta
không thể kiếm ra thời gian để học? Sự khác biệt là do những người thành công
trong cuộc sống biết cách quản lý thời gian. Chúng ta không thể thay đổi được
thời gian nhưng có thể kiểm soát được cách sử dụng thời gian của chúng ta. Nếu
bạn làm chủ được thời gian, bạn sẽ làm chủ được cuộc sống.
BẠN SỬ DỤNG THỜI GIAN NHƯ THẾ NÀO?
Những người thành công có vẻ như có rất nhiều thời gian để đạt
được mục tiêu vì họ biết cách sử dụng thời gian. Mặt khác, những người bình
thường mỗi ngày lãng phí nhiều thời gian quý báu mà không hay biết.
Thời gian là tiền bạc. Mỗi phút trôi qua là mỗi phút bạn tiêu
pha. Nếu bạn không biết cách sử dụng thời gian khôn ngoan, bạn sẽ không nhận
được gì cả. Nếu bạn dành thời gian đọc sách, bạn đang mua kiến thức bằng thời
gian. Nếu bạn để mặc thời gian trôi qua vô ích, bạn đang vứt hàng đống tiền qua
cửa sổ. Cho nên, bạn hãy cẩn thận trong cách sử dụng thời gian.
Bạn sử dụng thời gian như thế nào? Bạn sử dụng thời gian để đạt
mục tiêu hay đang lãng phí nó? Thực hành bài tập dưới đây để tìm câu trả lời.
Trong thời gian biểu bên dưới, bạn hãy điền vào những hoạt động
thường ngày của bạn trong khoảng thời gian tương ứng. Ví dụ, bạn có thể viết ra
“chạy xe từ trường về nhà” trong khoảng từ 5-6 giờ chiều. Trong cột “Lãng Phí”,
viết ra lượng thời gian bạn lãng phí trong từng hoạt động kể trên.
THỜI GIAN BỊ LÃNG PHÍ KHI NÀO?
Một việc được coi là lãng phí thời gian khi nó không hướng đến
mục tiêu đã xác định. Nói cách khác, những việc này không giúp bạn đạt mục tiêu
về học tập, mục tiêu về tài chính, mục tiêu về sức khỏe, thể thao, v.v… Ví dụ,
nếu mục tiêu của bạn là đạt tất cả điểm 10 trong kỳ thi sắp tới, nhưng bạn dành
bốn tiếng mỗi ngày chơi đá bóng với bạn bè. Việc chơi đá bóng được coi là lãng
phí thời gian. Tuy nhiên, nếu bạn quyết tâm trở thành cầu thủ bóng đá cấp quốc
gia, việc rèn luyện bốn tiếng một ngày có thể không phải là lãng phí thời gian.
Nếu bạn viết ra “học ở trường” từ 9-10 giờ sáng, có phải là
khoảng thời gian này không bị lãng phí không? Câu trả lời còn phụ thuộc vào
nhiều yếu tố. Nếu bạn thường xuyên nói chuyện trong giờ học, không tập trung
nghe giảng, kết quả là bạn không học được gì cả, bạn cũng lãng phí một giờ đồng
hồ cho dù bạn “học ở trường”. Các hoạt động như ngủ, đi tắm có thể làm lãng phí
thời gian nếu bạn tốn quá nhiều thời gian cho chúng. Ví dụ, nếu bạn ngủ 12
tiếng một ngày, tôi sẽ nói là bạn đang lãng phí thời gian vì chúng ta thường chỉ
cần ngủ bảy tiếng một ngày là đủ.
Bạn đã hiểu rõ hơn chưa? Tốt lắm. Hãy điền vào thời gian biểu
dưới đây trước khi đọc tiếp.
THỜI GIAN BIỂU
Thời Gian
|
Hoạt Động
|
Lãng Phí
|
06-07 giờ sáng
|
||
07-08 giờ sáng
|
||
08-09 giờ sáng
|
||
09-10 giờ sáng
|
||
10-11 giờ sáng
|
||
11-12 giờ trưa
|
||
12-01 giờ trưa
|
||
01-02 giờ trưa
|
||
02-03 giờ chiều
|
||
03-04 giờ chiều
|
||
04-05 giờ chiều
|
||
05-06 giờ chiều
|
||
06-07 giờ tối
|
||
07-08 giờ tối
|
||
08-09 giờ tối
|
||
09-10 giờ tối
|
||
10-11 giờ khuya
|
||
11-12 giờ khuya
|
||
12-01 giờ sáng
|
||
01-02 giờ sáng
|
||
02-03 giờ sáng
|
MỘT BÀI TOÁN GÂY SỬNG SỐT
Bây giờ, bạn hãy cộng tất cả thời gian (tính theo giờ) mà bạn
thường lãng phí trong một ngày. Lấy số này, giả sử là 6 giờ, nhân lên 365 ngày.
Bạn sẽ có số giờ bị lãng phí trong một năm.
Kế tiếp, nhân số này lên 80 năm (giả sử bạn thọ 80 tuổi), bạn sẽ
có tổng số giờ bạn lãng phí trong suốt cuộc đời.
Thời gian lãng phí trong một ngày = 6 giờ
Thời gian lãng phí trong một năm = Thời gian
lãng phí trong một ngày x 365 ngày
= 6 giờ x 365 ngày
= 2.190 giờ
Thời gian lãng phí cả cuộc đời bạn = Thời
gian lãng phí trong một năm x 80 năm
= 2.190 giờ x 80 năm
= 175.200 giờ
|
Kế tiếp, chuyển số giờ này (175.200 giờ) thành số năm bằng cách
chia cho 24 rồi lấy kết quả chia lần nữa cho 365.
Thời gian lãng phí cả cuộc đời bạn = 175.200
/ 24 = 7.300 ngày
= 7.300 / 365 = 20 năm
|
Như vậy, nếu trung bình bạn lãng phí 6 giờ một ngày (rất phổ
biến đối với học sinh trung bình khá), bạn sẽ lãng phí 20 năm trong cuộc đời
bạn. Hãy suy nghĩ về những thành công vĩ đại có thể có nếu bạn tận dụng được
thêm 20 năm đó.
HIỆU QUẢ CỦA VIỆC ƯU TIÊN CÔNG VIỆC
Những người thành đạt làm chủ thời gian bằng cách sắp xếp ưu
tiên công việc. Vì chúng ta ai cũng có 24 giờ một ngày, bạn phải ưu tiên những
việc giúp ta tiến gần đến mục tiêu. Những việc này sẽ giúp bạn đạt được mục
tiêu và thành công hơn trong mọi lĩnh vực cuộc sống.
Những người bình thường không biết được điều này, do đó họ
thường ưu tiên làm những việc không đưa họ đến đâu cả. Họ tốn 24 giờ cho những
công việc không hợp lý. Họ tập trung làm những việc nhỏ nhặt như đi chơi, đi
xem ca nhạc hoặc không làm việc gì cả.
Để hiểu được sự khác nhau trong việc sử dụng thời gian mỗi ngày
của chúng ta, bạn hãy xem xét bảng thông tin dưới đây.
CHÚNG TA SỬ DỤNG THỜI GIAN NHƯ THẾ NÀO?
Khẩn cấp
|
Không khẩn cấp
|
|
Hướng đến mục tiêu
|
U1
·
Làm
bài tập về nhà
·
Chuẩn
bị cho bài kiểm tra đột xuất
·
Hoàn
tất những dự án khẩn cấp
|
U2
·
Đọc
sách trước giờ học
·
Tạo
Sơ Đồ Tư Duy
·
Chuẩn
bị bài thi từ sớm
·
Tập
thể dục mỗi ngày
·
Tập
chạy maratông
|
Không hướng đến mục tiêu
|
U3
·
Các
công việc làm gián đoạn giữa chừng
·
Trả
lời tin nhắn
·
Theo
dõi chương trình tivi
·
Trả
lời thư điện tử
|
U4
·
Lướt
mạng, xem tivi
·
Lười
biếng cả ngày
·
Đi
chơi
·
“Nấu
cháo” điện thoại
|
Trong bảng thông tin trên, theo hàng ngang là những hoạt động
hướng đến mục tiêu (giúp chúng ta thành công) và không hướng đến mục tiêu
(không giúp chúng ta thành công). Một số hoạt động không hướng mục tiêu cũng
cần thiết vì chúng ta sẽ kiệt sức nếu chỉ tập trung vào những hoạt động hướng
đến mục tiêu. Đôi khi chúng ta cần thư giãn, xem tivi để giảm bớt căng thẳng
trong công việc. Tuy nhiên, quá nhiều thời gian dành cho những hoạt động không
hướng đến mục tiêu là sự lãng phí rất lớn.
Bên cạnh đó, theo hàng dọc, chúng ta phân loại những việc khẩn
cấp cần hành động ngay và những việc không khẩn cấp có thể trì hoãn. Kết hợp
hàng dọc và hàng ngang, chúng ta thấy rằng có bốn cách chúng ta sử dụng thời
gian: (U1) Hành động khẩn cấp hướng đến mục tiêu, (U2) Hành động không khẩn cấp
hướng đến mục tiêu, (U3) Hành động khẩn cấp không hướng đến mục tiêu, (U4) Hành
động không khẩn cấp không hướng đến mục tiêu. Chúng ta hãy cùng thảo luận về
từng cách.
(U1) HÀNH ĐỘNG KHẨN CẤP HƯỚNG ĐẾN MỤC TIÊU
Tất cả chúng ta đều dành thời gian làm những việc khẩn cấp hướng
đến mục tiêu. Những việc này rất quan trọng cần chúng ta hành động ngay tức
khắc. Chúng bao gồm làm bài tập về nhà cho ngày hôm sau, gấp rút hoàn thành một
bài thuyết trình trên lớp, chuẩn bị cho bài kiểm tra hoặc dạy em làm bài tập về
nhà. Dạng việc này được xếp loại Ưu tiên 1 (U1) do tính chất quan trọng khẩn
cấp của nó. Đây là những việc đầu tiên trong ngày chiếm thời gian của chúng ta.
Một số công việc dạng này cực kỳ khẩn cấp như chăm sóc cha mẹ ốm
hoặc chuẩn bị cho bài kiểm tra đột xuất ngày mai. Tuy nhiên, rất nhiều công
việc khẩn cấp hướng đến mục tiêu lại được tạo ra do sự lười biếng của chúng ta.
Khi chúng ta liên tục trì hoãn việc làm bài tập, không chuẩn bị bài thuyết
trình, lười biếng không ôn bài đến khi cận ngày thi, chúng ta buộc phải hành
động khẩn cấp khi không còn thời gian. Nếu chúng ta làm những việc đó sớm hơn
thì đâu phải làm gấp rút vào phút cuối.
Những việc khẩn cấp hướng đến mục tiêu này khiến chúng ta cực kỳ
căng thẳng dẫn đến kết quả không như ý. Ôn bài gấp rút cho bài kiểm tra khiến
điểm số tệ hơn nhiều so với khi bạn chuẩn bị bài từ sớm.
Nếu bạn nhận thấy bạn dành nhiều thời gian cho những việc như
thế này, rất có thể bạn là loại người lười biếng hoặc “nước đến chân mới nhảy”.
Chúng ta nên cố gắng giảm thời gian cho những việc U1 bằng cách lên kế hoạch và
sắp xếp công việc hợp lý. Chúng ta nên dành nhiều thời gian hơn làm những việc
hướng đến mục tiêu khi chúng vẫn chưa khẩn cấp (U2).
(U2) HÀNH ĐỘNG KHÔNG KHẨN CẤP HƯỚNG ĐẾN MỤC TIÊU
Mặc dù đây là cách sử dụng hầu hết thời gian của những người
thành công, nhiều người trong chúng ta lại không sử dụng thời gian theo cách
này. Những việc không khẩn cấp hướng đến mục tiêu là những việc quan trọng để
đạt đến mục tiêu nhưng chúng ta không cần phải hành động tức thì. Những việc
này bao gồm ôn bài thi sớm, bắt tay vào làm những đề án được giao ngay lập tức,
lập Sơ Đồ Tư Duy trước khi nghe thầy giảng, lên thời gian biểu, tập thể dục
buổi sáng, v.v…
Dạng việc này được xếp loại Ưu tiên 2 (U2). Một khi bạn đã hoàn
tất các việc U1, bạn phải dành thời gian làm những việc U2. Mặc dù những việc
này không khẩn cấp, bạn vẫn phải làm ngay để đạt hiệu quả cao và thành công.
Đáng tiếc, đa số học sinh bỏ qua những việc này vì chúng có vẻ không khẩn cấp.
Thay vào đó, họ lại dành thời gian làm những việc U3. Bạn sẽ thấy rằng những
việc U3 tuy có vẻ khẩn cấp nhưng thật ra chỉ làm lãng phí thời gian của bạn.
Những học sinh dành hầu hết thời gian làm những việc U2 là những
học sinh biết cách đầu tư thời gian và lên kế hoạch trước. Tương tự như những
nhà đầu tư nhạy bén, những học sinh này đầu tư thời gian vào những việc rất
quan trọng đối với họ về lâu dài. Kết quả là họ sẽ gặt hái được những thành quả
tốt đẹp trong tương lai. Bạn phải lên kế hoạch dành nhiều thời gian cho những
việc này.
(U3) HÀNH ĐỘNG KHẨN CẤP KHÔNG HƯỚNG ĐẾN MỤC TIÊU
Những việc khẩn cấp không hướng đến mục tiêu là những việc có vẻ
quan trọng cần hoàn tất ngay tức khắc. Tuy nhiên, những việc này thật ra không
quan trọng gì cả vì chúng không giúp bạn thành công. Chúng bao gồm trả lời tin
nhắn, nói chuyện điện thoại, đi xem phim mới, xem chương trình tivi ưa thích,
v.v… Những việc U3 này chỉ nên làm khi bạn đã hoàn tất tất cả các việc U1 và U2
của bạn.
Nhiều học sinh nhận thấy rằng mình làm rất nhiều việc U3. Bởi
thế, họ cảm thấy rất bận rộn mà không bao giờ đạt kết quả tốt. Những người dành
nhiều thời gian cho việc U3 là những người dễ bị phân tâm bởi mọi thứ xung
quanh.
Bạn phải hướng tới việc giảm thiểu thời gian vào những việc này
bằng cách học cách né tránh áp lực từ bạn bè và từ chối những hoạt động không
giúp bạn đạt được mục tiêu. Mặc dù một số bạn bè có thể sẽ cảm thấy bạn không
hòa đồng, họ sẽ nể phục bạn trong tương lai sau này.
(U4) HÀNH ĐỘNG KHÔNG KHẨN CẤP KHÔNG HƯỚNG ĐẾN MỤC TIÊU
Loại việc cuối cùng này chỉ dành cho những người lười biếng.
Những việc này bao gồm ngủ quá nhiều, xem tivi quá mức, lướt mạng vô tội vạ, ăn
không ngồi rồi.
Mặc dù đôi khi làm một số việc U4 rất thú vị, những việc này
phải được xếp cuối cùng trong bảng ưu tiên công việc của chúng ta. Bạn chỉ nên nghĩ
đến chúng sau khi đã hoàn tất mọi việc U1, U2 và U3. Nếu không, chúng sẽ giết
chết tương lai của bạn.
Nếu bạn thấy rằng bạn dành nhiều thời gian cho những việc U4,
bạn phải bắt đầu thay đổi cách sống ngay bây giờ hoặc là cuộc sống của bạn sẽ
rất bất hạnh.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ ƯU TIÊN THỜI GIAN?
Nếu chúng ta có thể sử dụng thời gian theo bốn cách, chúng ta
cần phải phân chia thời gian như thế nào cho từng loại việc?
Đối với hầu hết các học sinh trung bình, họ có khuynh hướng tập
trung vào những việc khẩn cấp rất nhiều vì họ có quá nhiều việc loại này do
tính lười biếng và thích trì hoãn. Họ sẽ làm những việc U1 và U3. Thời gian còn
lại, thường là rất ít, sẽ được dành cho những việc ít khẩn cấp như U2 và U4.
Học sinh trung bình làm việc theo thứ tự dưới đây.
Ưu Tiên
|
Thời Gian
|
Hoạt Động
|
U1:
U3:
U4:
U2:
|
50%
30%
15%
5%
|
Làm bài tập nộp gấp ngày mai, việc khẩn cấp
Kiểm tra thư điện tử, trả lời điện thoại,
nhắn tin, v.v….
Ăn không ngồi rồi, xem tivi, lướt mạng, v.v…
Chuẩn bị ôn thi sớm, lập Sơ Đồ Tư Duy, v.v…
|
Kết quả là họ luôn cảm thấy quá bận rộn, đầu óc luôn căng thẳng,
làm việc kém hiệu quả và nhận những kết quả tệ hại.
Thay vào đó, bạn nên ưu tiên thời gian theo cách sau. Đầu tiên,
lên kế hoạch thực hiện tất cả những việc U1 của bạn. Sau khi có kế hoạch hợp
lý, bạn có thể giảm thiểu tối đa thời gian vào những việc này. Kế tiếp, lên kế
hoạch dành thật nhiều thời gian vào những việc U2. Mặc dù những việc này không
khẩn cấp, bạn phải tự động viên bản thân làm những việc này mỗi ngày. Thời gian
còn lại có thể dành cho những việc không hướng đến mục tiêu như U3 và U4.
Những học sinh giỏi làm việc theo thứ tự dưới đây.
Ưu Tiên
|
Thời Gian
|
Hoạt Động
|
U1:
U2:
U3:
U4:
|
20%
60%
15%
5%
|
Làm bài tập nộp gấp ngày mai, việc khẩn cấp
Chuẩn bị ôn thi sớm, lập Sơ Đồ Tư Duy, v.v…
Kiểm tra thư điện tử, trả lời điện thoại,
nhắn tin, v.v….
Ăn không ngồi rồi, xem tivi, lướt mạng, v.v…
|
LÀM THẾ NÀO ĐỂ SẮP XẾP THỜI GIAN
Bây giờ bạn đã biết được những việc cần làm theo thứ tự ưu tiên
(U1, U2, U3 và U4), chúng ta phải học cách lên kế hoạch thực hiện những công
việc hàng ngày của chúng ta.
Bản chất con người là nếu không lên kế hoạch cho những việc quan
trọng (U2), chúng ta sẽ luôn trì hoãn và không bao giờ bắt đầu làm. Nguyên do
là chúng ta hay bị lôi kéo dành thời gian cho những việc khác thay vì những
việc mà chúng ta nên làm. Đã bao nhiêu lần bạn nói rằng “Khi nào tôi có thời
gian, tôi sẽ…”, nhưng cuối cùng lại không bao giờ làm việc đó?
KHI XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU, CHÚNG TA SẼ CÓ NHỮNG
GIẤC MƠ
KHI BẮT ĐẦU LÊN KẾ HOẠCH, GIẤC MƠ SẼ TRỞ NÊN
KHẢ THI
KHI BẮT ĐẦU HÀNH ĐỘNG, GIẤC MƠ SẼ TRỞ THÀNH
HIỆN THỰC
|
Bạn đã sẵn sàng bắt đầu việc quản lý thời gian của bạn chưa?
Tuyệt lắm. Việc đầu tiên là bạn cần có một quyển sổ tay có phần sắp xếp công
việc theo tháng và theo tuần. Phần sắp xếp công việc theo tháng là để bạn lên
kế hoạch từng tháng cho cả năm. Phần sắp xếp công việc theo tuần là để bạn lên
kế hoạch theo tuần và theo ngày.
KẾ HOẠCH HÀNG THÁNG CHO CẢ NĂM
Vào đầu năm học, bạn luôn nên dành một ngày lên kế hoạch cho cả
năm. Để làm điều này, bạn hãy dùng phần sắp xếp công việc theo tháng trong sổ
tay của bạn. Phần này chứa đựng tất cả các ngày trong mỗi tháng vào một hoặc
hai trang.
BƯỚC 1: ĐÁNH DẤU NHỮNG SỰ KIỆN QUAN TRỌNG
Việc đầu tiên bạn nên làm là đánh dấu tất cả những sự kiện quan
trọng trong năm. Những sự kiện này bao gồm lịch thi, lịch kiểm tra, thời hạn
nộp đề án, v.v…
BƯỚC 2: XÁC ĐỊNH THỜI GIAN BIỂU
Việc kế tiếp là tìm hiểu bao nhiêu chương sách cần học cho mỗi
môn học trong năm. Ví dụ, bạn phải học 24 chương toán học, 30 chương địa lý,
v.v… Cộng tất cả lại để biết được tổng số chương bạn sẽ cần học trong năm đó.
Ví dụ, nếu trung bình bạn có 20 chương cho mỗi môn học và có bảy môn học, vậy
bạn sẽ có tổng cộng 140 chương để học.
BƯỚC 3: ĐẶT THỜI HẠN HỌC TẤT CẢ CÁC CHƯƠNG TRONG NĂM
Bây giờ, hãy phác thảo kế hoạch khi nào bạn cần học từng chương
trong suốt cả năm. Lý tưởng nhất là bạn nên lên kế hoạch hoàn tất tất cả các
chương khoảng hai tháng trước kỳ thi cuối năm. Ví dụ, nếu bạn có 24 chương lịch
sử và 10 tháng trước kỳ thi cuối năm, bạn phải học ba chương lịch sử mỗi tháng.
Bạn có thể lên kế hoạch học một chương lịch sử vào mỗi thứ ba của tuần thứ
nhất, tuần thứ hai và tuần thứ ba trong tháng. Tuần thứ tư thì dùng để ôn lại
những chương lịch sử đã học. Mỗi lần học, bạn nên tận dụng cách đọc hiệu quả,
Sơ Đồ Tư Duy và các kỹ thuật học siêu đẳng khác để đạt hiệu quả cao nhất.
Xác định kế hoạch cả năm tức là bạn đang lên kế hoạch cho các
việc U2 mà thôi. Đây là những việc không khẩn cấp hướng đến mục tiêu của bạn.
Một khi bạn đã hoàn tất kế hoạch cả năm, bạn nên có những kế hoạch hàng tuần
chi tiết hơn như sau.
KẾ HOẠCH HÀNG TUẦN
Mỗi chủ nhật hàng tuần, bạn nên dành một ít thời gian lên kế
hoạch cho tuần tới (bảy ngày) ở phần sắp xếp công việc theo tuần trong sổ tay
của bạn. Phần này hiển thị một tuần trong một đến hai trang. Kế hoạch hàng tuần
sẽ cụ thể hơn nhiều so với kế hoạch hàng tháng cho cả năm.
Kế hoạch hàng tuần của bạn nên bao gồm tất cả các việc bạn cần
làm mỗi ngày trong bảy ngày trong tuần. Kế hoạch hàng tháng của bạn chỉ đưa ra
những việc U2 (đọc sách trước giờ học, Sơ Đồ Tư Duy, v.v…), do đó bạn phải thêm
các việc U1 (làm bài tập về nhà, chuẩn bị dự án, v.v…) vào kế hoạch hàng tuần.
Cuối cùng, thêm các việc U3 và U4. Xin nhớ rằng hầu hết thời gian của bạn nên
dành cho những việc U1 (20%) và U2 (60%). Thời gian còn lại sẽ được dành
cho những việc U3 và U4 không quan trọng.
KIỂM TRA KẾ HOẠCH NGÀY MAI VÀO MỖI BUỔI TỐI
1. ĐỊNH THỜI GIAN CỤ THỂ CHO TỪNG VIỆC
Mỗi tối, xem xét các việc cần làm cho ngày mai và phân phối thời
gian cụ thể cho từng việc. Xác định một hệ thống thời gian chi tiết nhằm giúp
bạn tránh việc lười biếng và nói rằng “Tôi sẽ làm việc này sau”.
2. BÁM SÁT THỜI GIAN BIỂU CỦA BẠN
Cho dù chuyện gì xảy ra đi nữa, bạn phải hết sức kỷ luật với bản
thân để hoàn tất những việc đã lên kế hoạch trước khi đi ngủ. Thậm chí cho dù
bạn có phải bỏ lỡ chương trình tivi yêu thích của bạn hoặc ngủ ít đi một chút.
Sự tự trừng phạt bản thân sẽ giúp bạn nhận ra cái giá phải trả cho việc lãng
phí thời gian và trì hoãn công việc.
3. ĐIỀU CHỈNH LẠI KẾ HOẠCH LÀM VIỆC
Rõ ràng là cho dù bạn cố gắng tuân thủ kế hoạch đến mức nào,
cũng sẽ có những việc U1 bất ngờ xảy ra khiến bạn không thể hoàn tất kế hoạch
dự định. Chỉ khi nào bạn không còn lựa chọn nào khác, bạn mới nên điều chỉnh
lại kế hoạch làm việc cho ngày mai hoặc ngày hôm sau nữa. Tuy nhiên, hãy cẩn
thận không nên điều chỉnh kế hoạch thường xuyên. Nếu không, bạn sẽ lần lữa mãi
và chẳng bao giờ hoàn thành bất cứ việc gì.
Lưu ý:
1.
Luôn
luôn lên kế hoạch bằng bút chì để bạn có thể điều chỉnh lại khi cần thiết.
2.
Tuyệt
đối chỉ đẩy lùi kế hoạch trong trường hợp bất khả kháng. Hãy xem đó như một
bước lùi khỏi thành công và một bước tiến đến thất bại.
4. GẠCH BỎ NHỮNG VIỆC ĐÃ HOÀN TẤT
Khi bạn làm xong một việc nào đó, hãy gạch bỏ chúng khỏi danh
sách. Việc này sẽ mang lại cảm giác thõa mãn cho bạn khi hoàn tất công việc dự
định
CHƯƠNG 16: TẠO QUYẾT TÂM MẠNH MẼ TỨC THÌ
CẢM XÚC LÀM CHỦ CUỘC SỐNG
Đến lúc này, bạn đã biết được nhiều phương pháp, kỹ thuật để học
hiệu quả hơn và đạt điểm cao. Bạn cũng đã biết được cách xác định những mục
tiêu lớn lao cũng như cách lên kế hoạch hành động. Liệu điều này có nghĩa là
bạn chắc chắn sẽ bắt tay vào hành động không?
Bạn có thể tự nhủ: “Vâng, tôi biết rằng tôi phải bắt đầu lên kế
hoạch học tập, tận dụng phương pháp đọc sách hiệu quả, lập Sơ Đồ Tư Duy, v.v…
Nhưng không hiểu sao tôi vẫn không cảm thấy có động lực để hành động? Tôi cảm
thấy chán nản, mệt mỏi, lười biếng và bất lực”.
Là con người, chúng ta thường hành động theo lý trí hay cảm xúc?
Câu trả lời là cảm xúc. Cảm xúc luôn vượt lên trên lý trí chúng ta. Có rất
nhiều việc chúng ta biết là nên làm, nhưng chúng ta vẫn cảm thấy không muốn làm
và rồi không làm. Nhiều lần chúng ta biết là nên ngưng xem tivi để bắt đầu làm
bài tập, nhưng chỉ đơn giản là chúng ta không muốn làm bài tập. Mặc dù nhiều
người biết là việc hút thuốc có hại và sẽ giết chết họ, họ vẫn tiếp tục hút
thuốc. Tại sao thế? Tại vì họ cảm thấy thoải mái khi hút thuốc.
Khi bạn cảm thấy chán nản, lười biếng hay bất lực, có nhiều khả
năng là bạn không muốn làm gì cả. Bạn có thể sẽ vứt sách sang một bên và nằm
lăn ra giường. Tuy nhiên, khi bạn cảm thấy có động lực hoặc phấn chấn, bạn sẽ
hoàn tất công việc ngay lập tức.
Bạn đã nhận ra được cảm xúc chế ngự hành động của chúng ta như
thế nào chưa. Nếu bạn có thể học cách làm chủ cảm xúc, bạn sẽ có thể làm chủ
hành động cũng như kết quả đạt được.
CẢM XÚC CHẾ NGỰ HÀNH ĐỘNG CỦA CHÚNG TA
|
CHÚNG TA CÓ THỂ LÀM CHỦ CẢM XÚC
Đáng tiếc, nhiều học sinh cảm thấy bất lực vì họ nghĩ rằng họ
không thể làm chủ cảm xúc. Họ chấp nhận những cảm xúc đang có, để chúng chế ngự
hành động và cuộc sống của họ.
Ví dụ, nếu thầy cô la mắng họ hoặc họ xung đột với bạn bè, họ sẽ
lâm vào tình trạng thất vọng não nề và không thể học được. Nếu họ được thầy cô
khen ngợi hoặc làm bài kiểm tra tốt, họ sẽ cảm thấy phấn chấn, vui vẻ để học.
Tệ hơn nữa, vào một số ngày khi thức dậy, họ tự nhiên cảm thấy chán nản lười
biếng. Vào một số ngày khác, họ lại thức dậy cảm thấy rất hăng hái phấn khởi.
Sự thật là chúng ta bị cảm xúc chế ngự mọi lúc mọi nơi. May mắn
thay, cảm xúc không giống như vi khuẩn lây lan từ người này sang người khác, mà
tự chúng ta tạo ra cảm xúc cho mình. Nếu bạn cảm thấy chán nản lười biếng, đó
là vì bạn tạo ra cảm xúc ấy. Nếu bạn cảm thấy hăng hái phấn chấn, đó cũng là vì
bạn tạo ra cảm xúc ấy. Và nếu chúng ta tạo ra cảm xúc, chúng ta có thể thay đổi
chúng.
Cho nên, thậm chí nếu cha mẹ la rầy bạn hoặc bạn làm bài thi một
cách tệ hại, bạn luôn có thể tự đặt mình vào trạng thái sung mãn phấn khởi để
hành động một cách tích cực. Trước khi chúng ta có thể học cách kềm chế và thay
đổi cảm xúc, hãy cùng tìm hiểu làm thế nào mà chúng ta tạo ra cảm xúc từ lúc
đầu.
CẢM XÚC ĐƯỢC TẠO RA NHƯ THẾ NÀO?
Yếu tố nào quyết định cảm xúc của chúng ta? Cảm xúc được quyết
định bởi suy nghĩ và cách chúng ta điều chỉnh cơ thể. Xin nhắc lại, cảm xúc ảnh
hưởng đến hành động và do đó ảnh hưởng kết quả chúng ta đạt được. Khi chúng ta
có những cảm xúc tích cực như hưng phấn, vui vẻ, chúng ta sẽ hành động tích cực
và đạt kết quả tích cực. Khi chúng ta có những cảm xúc tiêu cực như thất vọng,
chán nản, lười biếng, chúng ta sẽ hành động tiêu cực và nhận lãnh hậu quả tiêu
cực. Vậy để thay đổi hành động cũng như kết quả, chúng ta phải học cách làm chủ
cảm xúc thông qua việc làm chủ suy nghĩ và điều chỉnh cơ thể hợp lý.
CÁCH BẠN ĐIỀU CHỈNH CƠ THỂ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CẢM XÚC CỦA BẠN
Việc đầu tiên ảnh hưởng đến cảm xúc của bạn là cách bạn điều
chỉnh cơ thể. Cảm xúc của bạn hiện giờ bị ảnh hưởng bởi:
·
Tư
thế của bạn, vai của bạn đang cúi về phía trước hay hướng thẳng ra phía sau.
·
Vẻ
mặt của bạn, bạn đang mĩm cười hay nhăn mặt.
·
Nhịp
thở của bạn, bạn thở sâu hay cạn, chậm hay nhanh.
·
Độ
căng cơ trên cơ thể và trên mặt bạn.
·
Giọng
điệu, cường độ và âm lượng giọng nói của bạn.
|
Thật sự, vẻ mặt của bạn hiện giờ cùng với cách bạn thở và tư thế
bạn ngồi đang ảnh hưởng đến cảm xúc của bạn. Tôi muốn bạn hãy cùng tham gia với
tôi vào một số thực nghiệm sau đây. Những thực nghiệm này nhằm giúp bạn nhận ra
được làm thế nào mà vẻ mặt, tư thế, giọng điệu và nhịp thở có thể ảnh hưởng cảm
xúc của bạn.
THỰC NGHIỆM 1
Bạn hãy ngồi theo tư thế ngồi, thở theo cách thở, và làm vẻ mặt
của một người đang cực kỳ chán nản mệt mỏi. Bây giờ, giữ nguyên tình trạng đó,
tôi muốn bạn hãy để ý tư thế vai của bạn như thế nào? Bạn đang thở sâu hay cạn?
Các điệu bộ khác của bạn như thế nào? Cơ mặt của bạn căng hay lỏng?
Hãy ngừng đọc và thực hiện thực nghiệm trên
ngay bây giờ
|
Đa số các bạn sẽ đồng ý với tôi rằng vai của bạn thõng xuống,
bạn cúi người về phía trước, thở cạn và chậm. Đồng thời, cơ mặt của bạn lỏng,
mắt nhìn xuống. Một phát hiện thú vị đúng không? Trước khi chúng ta có thể thật
sự chán nản mệt mỏi, chúng ta phải điều chỉnh cơ thể theo một cách nhất định.
Nếu chúng ta không thay đổi cơ thể theo cách đó, chúng ta không thể nào cảm
thấy chán nản mệt mỏi được.
THỰC NGHIỆM 2
Hãy thử thêm một thí nghiệm khác. Tôi muốn bạn hãy đặt quyển
sách xuống rồi đứng lên theo cách đứng, thở theo cách thở và làm vẻ mặt của một
người cực kỳ sung mãn phấn chấn.
Bây giờ, trong lúc cơ thể bạn đang ở trong trạng thái tuyệt vời
ấy, tôi muốn bạn hãy cố gắng cảm thấy chán nản buồn phiền. Đừng buông thõng vai
và hãy tiếp tục cười vui vẻ. Đừng gian lận nhé. Vẫn thở sâu, vẫn giữ nụ cười
tươi trên mặt, đứng thẳng vai và mở to mắt. Trong tư thế này, bạn có thể cảm
thấy chán nản buồn phiền được không?
Hãy ngừng đọc và thực hiện thực nghiệm trên
ngay bây giờ
|
Xin lưu ý rằng, trong thực nghiệm trên, nếu bạn không hề thay
đổi vẻ mặt, tư thế của bạn, thì không có cách nào bạn cảm thấy chán nản được
cả. Rõ ràng, để có một cảm xúc nào đó, bạn phải điều chỉnh cơ thể theo những
cách nhất định phù hợp với cảm xúc ấy.
Vậy thì, bất cứ lúc nào bạn cảm thấy lười biếng mệt mỏi, không
muốn bắt tay vào học, bạn chỉ cần đứng thẳng dậy, chuyển nhanh vào trạng thái
dồi dào năng lực bằng cách thở sâu, hướng thẳng vai ra phía sau, rồi cười thật
tươi. Bạn cũng có thể hét lớn đầy quyết tâm “Tôi cảm thấy thật sung sức!”. Bạn
sẽ thay đổi được cảm xúc và hành động ngay lập tức. Nếu bạn bè, gia đình bạn
thấy bạn làm việc này, họ sẽ nghĩ rằng bạn điên. Đừng bận tâm về họ. Những
người thành công làm những việc mà kẻ thất bại không bao giờ làm.
Đây là một phương pháp đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả. Hãy thực
tập việc chuyển đổi bản thân vào một trạng thái đầy năng lượng bằng cách thay
đổi cơ thể của bạn bất cứ lúc nào bạn cảm thấy chán nản lười biếng. Càng thực
tập nhiều, bạn sẽ càng thành thạo và có thể tự động thay đổi. Chẳng bao lâu,
mỗi khi bạn cảm thấy chán nản mệt mỏi, tâm trí bạn sẽ tự động chuyển đổi vào
trạng thái quyết tâm mạnh mẽ.
BÀI HỌC TỪ CUỘC SỐNG
Một nghiên cứu được tiến hành tại trường Đại Học California vào
đầu những năm 1980 liên quan đến một nhóm người bị trầm uất. Không một liệu
pháp điều trị nào có thể giúp họ thoát khỏi tình trạng này. Tuy nhiên, khi các
nhà nghiên cứu buộc những người này phải mĩm cười và thở sâu hơn, nhiều người
trong số họ sau bao nhiêu năm sống trong u uất đã bắt đầu cảm thấy trạng thái
tinh thần được cải thiện.
SUY NGHĨ ẢNH HƯỞNG CẢM XÚC CỦA BẠN
Bạn đã biết được cách bạn điều chỉnh cơ thể ảnh hưởng đến cảm
xúc như thế nào. Nhân tố thứ hai ảnh hưởng đến cảm xúc chính là suy nghĩ của
chúng ta. Nếu học được cách điều khiển suy nghĩ, chúng ta có thể làm chủ được
cảm xúc.
CÓ BAO GIỜ BẠN THẮC MẮC LÀ BẠN SUY NGHĨ NHƯ THẾ NÀO KHÔNG?
Trước khi bạn có thể học cách làm chủ suy nghĩ, bạn phải hiểu
được bạn suy nghĩ như thế nào. Hãy suy nghĩ về việc này. Bạn suy nghĩ như thế
nào?
Ví dụ, hãy nghĩ về một thầy cô bạn yêu quí ở trường.
Hãy ngừng đọc và nghĩ về một thầy cô bạn yêu
quí ngay bây giờ
|
Khi nghĩ về thầy cô bạn yêu quí, trong tâm trí bạn tồn tại những
gì? Bạn có mường tượng được hình ảnh của thầy cô đó? Bạn có đang tự nói với
mình rằng “để xem nào”, “không biết mình yêu quí thầy cô nào”? Nếu bạn giống
như đa số mọi người, bạn sẽ bắt đầu mường tượng hình ảnh trong tâm trí và tự
đối thoại với bản thân.
Bạn thấy đó, chúng ta suy nghĩ bằng:
1.
Mường
tượng hình ảnh trong tâm trí
2.
Tự
nói với bản thân
Cảm xúc của bạn lúc nào cũng dựa trên những hình ảnh bạn tạo ra
trong tâm trí và cách bạn tự nói với bản thân. Nếu bạn ở trong trạng thái tồi
tệ như buồn phiền, thì chỉ đơn giản là do bạn đang tạo ra những hình ảnh u ám
trong tâm trí như cảnh cha mẹ la rầy bạn hoặc cảnh bạn bè lừa dối bạn. Đó cũng
là do bạn đang tự nói với bản thân một cách tiêu cực “Cuộc sống thật tệ hại”,
“Mình không biết tại sao mình lại ngu đến thế?”, “Mình cảm thấy quá đau đớn”.
Ngược lại, khi bạn nhận thấy bản thân trong trạng thái đầy động
lực mạnh mẽ, đó là khi bạn tạo ra những hình ảnh phấn khởi trong tâm trí về
thành công và những lợi ích đạt được. Đó cũng là lúc bạn tự nói với bản thân
“Mình có thể làm được việc này!”, “Việc này thật dễ như trở bàn tay”, “Mình cảm
thấy thật sung sức”.
Bây giờ, chúng ta hãy tìm hiểu chính xác làm thế nào chúng ta có
thể kiểm soát được những hình ảnh chúng ta tạo ra và cách chúng ta tự đối thoại
với bản thân.
ĐIỀU KHIỂN SUY NGHĨ THÔNG QUA TỪ NGỮ
Việc đầu tiên bạn phải học để điều khiển suy nghĩ là kiểm soát
những từ ngữ bạn dùng để đối thoại với bản thân. Trung bình chúng ta nói chuyện
với bản thân hơn 60.000 lần một ngày. Thật đáng tiếc, 80% những lời nói ấy có
tính chất tiêu cực.
Có những từ ngữ tích cực mà khi tự nói với bản thân sẽ giúp
chúng ta có được trạng thái dồi dào năng lực, thúc đẩy hành động chúng ta và
mang lại kết quả tốt đẹp. Đồng thời, cũng có những từ ngữ tiêu cực khiến chúng
ta cảm thấy tồi tệ và không muốn hành động.
Những từ ngữ tích cực thúc đẩy chúng ta
Tôi có thể làm được việc này
Tôi sẽ làm hết sức mình
Tôi yêu toán học (yêu là một từ có động lực
mạnh mẽ)
Tôi giỏi ngoại ngữ
|
Những từ ngữ tiêu cực cần tránh
Tôi không thể làm được việc này
Tôi sẽ cố hết sức (cố là một từ thiếu quyết
tâm)
Tôi ghét toán học (từ ghét làm chúng ta suy
yếu)
Tôi dở ngoại ngữ
|
BÀI HỌC TỪ CUỘC SỐNG: TỪ NGỮ BẠN DÙNG CÓ THỂ BẬT / TẮT NÃO CỦA
BẠN
Những từ ngữ mà chúng ta tự nói với bản thân có tác động mạnh
đến nỗi chúng có thể bật / tắt não bộ theo đúng nghĩa đen của việc bật / tắt.
Chắc chắn bạn đã gặp trường hợp khi mẹ bạn nhờ bạn lấy giùm một món đồ gì đó
trong nhà bếp, và bạn trả lời rằng “Con không biết nó ở đâu”. Sau khi mẹ bạn
giục bạn đi tìm nó, bạn đi vào bếp trong đầu liên tục tự nói với bản thân “Mình
đâu biết nó ở đâu”. Thế là, bạn tìm kiếm khắp bếp mà vẫn không tìm thấy nó. Sau
đó, bạn gọi mẹ bạn “Con không thấy nó đâu cả”. Mẹ bạn trả lời “Tìm kỹ đi. Nó
nằm ở ngay đó”. Bạn lại tiếp tục tự nhủ “Mình không biết làm sao tìm được”.
Cuối cùng, mẹ bạn buộc phải bước vào nhà bếp lấy món ấy ngay trước mũi bạn và
quát lên rằng “Đây nè. Mắt mũi con để đâu thế?”
Mặc dù món đồ ở ngay đó, mắt của bạn không thấy nó vì bạn đã
liên tục nói với bản thân là bạn không thể tìm thấy nó. Việc này cũng áp dụng
tương tự trong cuộc sống của bạn. Nếu bạn liên tục tự nhủ rằng bạn không thể
nào thi đậu môn toán, bạn sẽ không bao giờ thi đậu được, bởi vì bạn đang ra lệnh
cho não bộ của bạn ngừng việc hiểu môn toán. Tuy nhiên, khi bạn tự nói rằng môn
toán rất dễ học, não bộ của bạn sẽ huy động tất cả khả năng để giúp bạn học và
hiểu toán dễ dàng hơn.
TỰ ĐẶT CÂU HỎI HỢP LÝ
Chúng ta rất thường tự nói với bản thân bằng cách đặt câu hỏi.
Nếu bạn vừa nghĩ “mình có tự đặt câu hỏi cho mình không nhỉ?”, bạn chẳng phải
vừa tự đặt câu hỏi cho bản thân là gì?
Những loại câu hỏi mà bạn tự hỏi cũng rất quan trọng với việc
bạn cảm thấy quyết tâm hay mất tinh thần. Ví dụ, khi thi rớt dù đã học hành
chăm chỉ, chúng ta có thể tự hỏi “Tại sao mình lại thi rớt?”, hoặc “Tại sao
mình lại bất cẩn đến thế?”, hoặc “Tại sao mình luôn luôn thất bại?”. Nếu chúng
ta gặp chuyện rắc rối, chúng ta có thể tự hỏi “Tại sao những chuyện này luôn
xảy ra với mình?”. Bằng việc đặt ra những câu hỏi như thế, chúng ta sẽ cảm thấy
tồi tệ hơn và mắc kẹt ở trạng thái tệ hại ấy.
Thay vào đó, bạn nên tự đặt ra những câu hỏi tạo động lực thúc
đẩy bạn. Nếu bạn thi rớt hoặc nhận điểm bài tập kém, hãy hỏi “Mình rút ra được
bài học gì giúp mình thành công ở lần sau?”. Bằng việc đặt ra những câu hỏi
tích cực mới, bạn giữ được trạng thái tinh thần mạnh mẽ để cải thiện bản thân.
Bạn cũng cảm thấy quyết tâm tìm ra phương pháp hiệu quả hơn và học chăm chỉ
hơn. Tương tự, nếu bạn gặp phải chuyện không vui, hãy phản ứng bằng cách tự hỏi
“Không kể đến những mặt xấu, chuyện này có thể giúp mình ở điểm nào?”. Bằng
cách thay đổi câu hỏi tự đặt ra trong tâm trí, bạn sẽ trở thành một người sống
tích cực và có động lực hơn.
“Tại sao mình luôn luôn thất bại?”
–> “Mình rút ra được bài học gì giúp
mình thành công ở lần sau?”
|
VẤN ĐỀ KHÔNG PHẢI LÀ VIỆC GÌ XẢY RA VỚI BẠN MÀ LÀ CÁCH BẠN PHẢN
ỨNG NHƯ THẾ NÀO
Tôi đã đề cập phía trước là cho dù chuyện gì xảy ra với bạn đi
chăng nữa, bạn vẫn có thể làm chủ được cảm xúc và trạng thái tinh thần của bạn.
Bạn làm được việc đó bằng cách kiểm soát phản ứng của bạn với những việc xảy
ra. Ví dụ, nếu ai đó đến trước mặt bạn và nói “Bạn rất ngu ngốc, không làm được
việc gì và không bao giờ thành công trong cuộc sống”, bạn nghĩ bạn sẽ cảm thấy
thế nào? Đa số mọi người sẽ nói rằng họ cảm thấy kinh khủng, bị xỉ nhục hoặc
suy sụp tinh thần.
Như đã biết, cảm xúc lệ thuộc vào cách chúng ta tự nói với bản
thân. Nếu bạn phản ứng bằng cách tự nói rằng “Có thể anh ta nói đúng. Mình rất
ngu ngốc và không làm được việc gì.” Sau đó, bạn sẽ cảm thấy tồi tệ, không muốn
làm gì nữa cả. Tuy nhiên, bạn có thể phản ứng bằng cách tự nhủ “Thật buồn cười.
Tôi có đầy đủ khả năng để thành công. Tôi sẽ chứng minh cho anh thấy điều đó.”
Bằng cách này, bạn sẽ cảm thấy quyết tâm mạnh mẽ để hành động và chứng tỏ khả
năng bản thân.
Luôn chọn cách đối thoại với bản thân
theo hướng thúc đẩy bạn hành động tích cực.
|
ĐIỀU KHIỂN SUY NGHĨ THÔNG QUA NHỮNG HÌNH ẢNH TRONG TÂM TRÍ
Bạn đã biết từ ngữ bạn dùng ảnh hưởng đến trạng thái tinh thần
và cảm xúc của bạn như thế nào. Việc tiếp theo bạn cần biết để làm chủ cảm xúc
chính là kiểm soát những hình ảnh trong tâm trí bạn.
Chúng ta thường cảm thấy lười biếng, không có động lực vì chúng
ta tạo ra những hình ảnh trong tâm trí về sự khó khăn, tẻ nhạt, tốn thời gian
của việc học. Kết quả là chúng ta không thích học. Hoặc chúng ta luôn cảm thấy
chán nản vì cứ liên tục quay đi quay lại trong tâm trí những hình ảnh bị la rầy
hay thất bại.
Bạn cần phải hiểu rằng bạn có thể điều khiển những hình ảnh,
những đoạn phim diễn ra trong đầu bạn giống như một nhà đạo diễn phim vậy. Bạn
có thể cho ngừng quay những hình ảnh chán nản, thất vọng, và chỉ tập trung vào
những hình ảnh vui vẻ, phấn khởi trong tâm trí bạn.
ĐIỀU KHIỂN CƯỜNG ĐỘ CẢM XÚC CỦA BẠN
Bạn có bao giờ để ý rằng chúng ta cảm được những mức độ khác
nhau của hạnh phúc, động lực, của lười biếng hoặc thất vọng? Đôi khi chúng ta
cảm thấy một chút quyết tâm, trong những lúc khác, chúng ta lại cảm thấy rất
quyết tâm, và thậm chí thỉnh thoảng là cực kỳ quyết tâm. Có những lúc chúng ta
cảm thấy chỉ hơi buồn, nhưng một vài lúc khác lại cực kỳ buồn thảm.
Thật tuyệt vời nếu chúng ta có thể kiểm soát được cường độ cảm
xúc của chúng ta đúng không? Chúng ta sẽ luôn tăng cường những cảm xúc tích cực
như vui vẻ, phấn chấn. Đồng thời, chúng ta sẽ giảm thiểu những cảm xúc tiêu
cực. Đúng thế, bạn hoàn toàn có thể làm được điều đó bằng cách thay đổi những
hình ảnh trong tâm trí bạn. Điều này có nghĩa gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu
thông qua một thực nghiệm nhỏ.
THỰC NGHIỆM
Tôi muốn bạn hãy nhắm mắt lại và nghĩ đến một thời điểm trong
quá khứ mà bạn cảm thấy rất vui vẻ, hạnh phúc. Đó có thể là lúc bạn đạt điểm 10
trong kỳ thi, hoặc lúc bạn thắng một giải thi đấu, hoặc bất cứ thời điểm nào
khiến bạn cảm thấy tuyệt vời nhất.
Khi bạn nghĩ về giây phút đó, bạn có cảm
thấy tự tin và vui vẻ không? Tốt lắm. Bây giờ tôi muốn bạn để ý về hình ảnh
trong tâm trí bạn. Hình ảnh đó:
Đen trắng hay đầy màu sắc? _____________
Gần hay xa? _____________
Sáng hay mờ? _____________
Lớn hay nhỏ? _____________
Bất động hay là một đoạn phim? _____________
Nhập tâm hay không nhập tâm? _____________
Ở bên trái, bên phải, trên hay dưới màn ảnh
tâm trí của bạn? _____________
|
*Hình ảnh nhập tâm là hình ảnh bạn dùng để mường tượng về sự
việc theo góc nhìn của bản thân (giống như cách bạn luôn nhìn thế giới xung
quanh). Hình ảnh không nhập tâm là hình ảnh bạn dùng để mường tượng về sự việc
theo cách nhìn của một người khác (giống như bạn xem một đoạn phim trong đó có
bạn).
Bây giờ tôi muốn bạn hãy đạo diễn những hình ảnh trong tâm trí
bạn. Trong lúc đạo diễn, hãy để ý liệu cảm xúc của bạn đang mạnh hơn hay yếu
đi. Nếu hình ảnh của bạn màu đen trắng, hãy thêm màu sắc cho nó. Nếu hình ảnh
nằm ở phía xa, hãy kéo nó lại gần. Tương tự, nếu hình ảnh mờ mịt nhỏ bé, hãy
phóng to ra và thêm ánh sáng. Thay đổi vị trí hình ảnh trên màn ảnh tâm trí của
bạn cho đến khi cảm xúc của bạn tăng mạnh hơn. Nếu đó vẫn còn là một hình ảnh
tĩnh, hãy biến nó thành một đoạn phim. Cuối cùng, nếu bạn đang hình dung sự
việc theo con mắt của người khác quan sát bạn, hãy nhập tâm để hình dung sự
việc theo cách nhìn của chính bạn.
Hãy ngừng đọc và làm thực nghiệm trên ngay
bây giờ
|
Nếu bạn đã đạo diễn thành công, bạn chắc hẳn cũng nhận thấy cảm
xúc của bạn thay đổi một cách mạnh mẽ. Đối với hầu hết mọi người, cảm xúc tăng
vọt mạnh mẽ khi họ:
·
Thay
đổi hình ảnh trong tâm trí từ đen trắng sang đầy đủ màu sắc
·
Kéo
hình ảnh từ xa đến rất gần
·
Phóng
to kích cỡ hình ảnh
·
Chuyển
từ một hình ảnh bất động thành một đoạn phim
·
Làm
hình ảnh sáng hơn
·
Làm
hình ảnh sắc nét hơn
·
Thay
đổi từ hình ảnh không nhập tâm đến hình ảnh nhập tâm
|
Tương tự, khi bạn làm ngược lại, cảm xúc của bạn sẽ yếu đi và
giảm cường độ.
BIẾT ĐƯỢC LÚC NÀO NÊN TĂNG CƯỜNG, LÚC NÀO NÊN GIẢM THIỂU CẢM XÚC
Vậy thì, bạn nên tận dụng những kiến thức này như thế nào trong
cuộc sống? Bất cứ khi nào bạn rơi vào trạng thái tồi tệ, bạn có thể làm giảm
cảm giác tệ hại đó bằng cách thay đổi hình ảnh trong tâm trí bạn, nghĩa là điều
chỉnh hình ảnh nhỏ đi, mờ dần, không nhập tâm và đẩy nó ra xa.
Khi bạn cảm thấy vui vẻ tự tin, hãy tăng cường cảm xúc bằng cách
điều chỉnh hình ảnh trong tâm trí của bạn to hơn, sáng ra, với nhiều màu sắc
rực rỡ. Nhập tâm hoàn toàn vào hình ảnh đó, biến nó thành một đoạn phim và kéo
nó lại gần phía bạn.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ THAY ĐỔI HOÀN TOÀN CẢM GIÁC TỒI TỆ?
Giả sử có ai đó hoặc một việc gì đó làm bạn bực bội. Ví dụ, một
bạn cùng lớp xúc phạm bạn khiến bạn cảm thấy rất chán nản, thất vọng, thậm chí
giận dữ. Nếu bạn giống như hầu hết mọi người, bạn sẽ nghĩ mãi về chuyện này cả
ngày và cứ quay đi quay lại những hình ảnh tồi tệ đó trong tâm trí bạn. Thế là
cả ngày của bạn (và có thể những ngày tiếp theo) sẽ bị phá hủy vì bạn không có
tâm trạng để làm gì cả.
Thay vào đó, bạn có thể chọn cách thay đổi hình ảnh trong tâm
trí để giúp bạn chuyển từ cảm giác tồi tệ sang cảm giác bình tâm hoặc thậm chí
vui vẻ ngay lập tức.
Đây là những việc bạn có thể làm. Trước hết, tách rời bản thân
bạn ra khỏi hình ảnh nếu hiện tại bạn đang nhìn sự việc theo cách nhập tâm.
Tưởng tượng cảnh bạn bước ra khỏi bức tranh đó, đi xa mười bước và đẩy bức
tranh ra xa cho đến khi nó nhỏ lại chỉ còn khoảng một phần tư kích cỡ ban đầu.
Bây giờ, hãy tưởng tượng có hai tai chuột mọc ra từ tai của người bạn đó và mũi
của hắn thì sưng tấy lên như một quả cà chua to đùng. Cuối cùng, tóm lấy hình
ảnh đó trong tay bạn, vò nát, rồi quăng mạnh nó ra xa về phía mặt trời và
thưởng thức cảnh nó vỡ tung ra thành hàng triệu mảnh. Bạn cảm thấy thế nào?
Tuyệt!
LÀM THẾ NÀO ĐỂ CÓ ĐỘNG LỰC NGAY TỨC THÌ?
Bạn đã bao giờ ở trong tình huống là phải hoàn tất một công việc
nhưng lại cảm thấy quá lười và mệt chưa? Xin nhớ rằng điều bạn cảm thấy chỉ đơn
thuần là một trạng thái tinh thần có thể được thay đổi ngay lập tức. Chúng ta
hãy áp dụng những gì vừa học theo các bước sau đây.
1. TẠO HÌNH ẢNH
Nghĩ về một khoảnh khắc trong quá khứ mà bạn cảm thấy quyết tâm
mạnh mẽ và hết sức hưng phấn. Đó có thể là bất cứ sự kiện nào khiến bạn cảm
thấy thật tuyệt vời. Hãy tạo ra một hình ảnh thật rõ ràng trong tâm trí bạn.
2. TĂNG CƯỜNG ĐỘ CẢM XÚC
Bây giờ, tăng cường cảm xúc bằng cách nhập tâm hoàn toàn vào
hình ảnh như thể bạn thật sự đang hiện diện ở đó. Kế tiếp, chuyển những hình
ảnh đó thành một đoạn phim. Phóng to, kéo gần và thêm đủ màu sắc vào hình ảnh.
Tăng âm lượng của những âm thanh, tiếng nói mà bạn nghe được xung quanh. Cảm
nhận giây phút tuyệt vời đó lan tỏa trong cơ thể bạn.
3. THAY ĐỔI TƯ THẾ CỦA BẠN
Cùng lúc đó, tôi muốn bạn thay đổi hoàn toàn tư thế để phù hợp
với cảm xúc khi bạn quyết tâm mạnh mẽ với một tinh thần phấn chấn. Đứng thẳng
dậy và nhảy nhót xung quanh nếu bạn muốn. Đẩy vai ra phía sau, hít thở sâu với
vẻ mặt cực kỳ phấn kích.
4. THAY ĐỔI TỪ NGỮ CỦA BẠN
Bây giờ, thay đổi từ ngữ bạn dùng để đối thoại với bản thân. Tự
nói với bản thân bằng giọng điệu phấn khởi nhất bạn có thể nghĩ tới: “Đúng thế!
Mình sẽ hành động ngay bây giờ! Mình cảm thấy rất phấn khởi!”
SỨC MẠNH CỦA NEO
Một phương pháp hiệu quả khác mà tôi dùng để chuyển đổi
trạng thái tinh thần ngay lập tức là sử dụng neo. Trước hết, định nghĩa neo là
gì? Theo nghĩa đen, neo là một dụng cụ hàng hải để giữ tàu thuyền không bị nước
cuốn đi. Còn theo nghĩa trừu tượng mà chúng ta dùng ở đây? Hãy tưởng tượng mỗi
trạng thái tinh thần của bạn là một con tàu. Nếu bạn không neo chúng lại một
chỗ cố định mà để chúng trôi tự do, bạn sẽ mất nhiều thời gian tìm lại chúng
khi cần. Ngược lại, nếu bạn neo chúng vào một vị trí cố định, bạn sẽ tìm được
chúng ngay. Cũng như mỗi con tàu, mỗi cảm xúc có một cái neo riêng của nó. Neo
của cảm xúc chính là những gì bạn thấy, bạn nghe, bạn làm hoặc cảm nhận khiến
bạn có được cảm xúc đó ngay lập tức.
Bạn đã có rất nhiều cái neo xung quanh mà không
hề biết. Thật đáng tiếc, đa số chúng lại đi cùng với những cảm xúc tiêu cực
khiến bạn cảm thấy tồi tệ. Ví dụ: những cái neo có thể là chiếc giường của bạn,
giọng nói của thầy, sách giáo khoa và phòng thi.
Đối với nhiều học sinh, chỉ cần nhìn thấy chiếc
giường đã khiến họ cảm thấy uể oải, nhìn thấy sách giáo khoa khiến họ cảm thấy
lười biếng, nghe giọng nói của thầy khiến họ cảm thấy tẻ nhạt, vào phòng thi
khiến họ cảm thấy lúng túng lo sợ. Tất cả những cái neo tồi tệ này cần được
tháo bỏ để những cảm xúc tồi tệ trôi đi tự do vì bạn không cần tìm lại chúng.
Đồng thời, chúng ta cần tạo ra những cái neo
tích cực để có được cảm xúc tích cực ngay khi cần. Những cái neo tích cực chính
là những việc chúng ta làm, nhìn thấy, nghe thấy hoặc cảm thấy có tác dụng mang
lại động lực mạnh mẽ cho chúng ta.
LÀM THẾ NÀO CHÚNG TA
TẠO RA NHỮNG CÁI NEO?
Bất cứ khi nào chúng ta ở trong một trạng thái
tinh thần mạnh mẽ và có một tác nhân kích thích (một cái gì đó chúng ta làm,
nhìn thấy, nghe thấy hoặc cảm thấy) được liên tục lặp đi lặp lại, tác nhân kích
thích ấy sẽ gắn liền vào trạng thái tinh thần cụ thể đó. Bởi thế, ở lần tiếp
theo khi chúng ta làm, nhìn thấy, nghe thấy hoặc cảm thấy tác nhân kích thích
trước đó, chúng ta sẽ có lại được cùng trạng thái tinh thần ấy ngay tức khắc.
Tác nhân kích thích lúc này đã trở thành một cái neo.
Ví dụ, giả sử bạn đang rất vui vẻ phấn khởi.
Bây giờ, trong lúc cảm thấy hết sức vui vẻ phấn khởi này, bạn vỗ tay lặp đi lặp
lại thật nhiều lần theo một cách nhất định. Sau một lúc, việc vỗ tay (tác nhân
kích thích) sẽ gắn liền với cảm giác vui vẻ. Lần tới nếu bạn cảm thấy tệ hại,
chỉ cần vỗ tay chính xác theo cách trước đây và nó sẽ lập tức mang lại cho bạn
trạng thái vui vẻ phấn khởi. Đây là một kỹ năng hết sức hiệu quả mà tôi đã sử
dụng nhiều lần.
TẠO RA NHỮNG CÁI NEO TÍCH CỰC CỦA RIÊNG BẠN
Vậy thì những gì tôi muốn bạn làm bây giờ là
tạo ra những cái neo tích cực của riêng bạn. Sau đây là các bước cụ thể.
1. ĐẶT BẢN THÂN VÀO MỘT
TRẠNG THÁI TINH THẦN TÍCH CỰC
Đầu tiên, áp dụng những gì bạn đã học về việc
thay đổi hình ảnh trong tâm trí bạn, thay đổi tư thế của bạn để đặt bản thân
vào một trạng thái cảm xúc tích cực càng mạnh mẽ càng tốt.
2. ÁP DỤNG TÁC NHÂN
KÍCH THÍCH
Kế tiếp, khi bạn đang ở trong trạng thái cảm
xúc mãnh liệt nhất, hãy áp dụng một tác nhân kích thích độc nhất mà bạn muốn
dùng như một cái neo. Đó có thể là một hành động nhỏ, một vật bạn nhìn thấy,
một âm thanh bạn nghe hoặc một điều gì đó bạn cảm thấy. Ví dụ, cái neo đó có
thể là việc bạn vỗ tay (hành động, âm thanh, cảm giác) hoặc đấm tay vào không
khí (hành động) như Tiger Woods. Bạn cũng có thể sử dụng âm nhạc vì khi được
dùng làm neo, âm nhạc tỏ ra rất hữu hiệu.
3. LẶP ĐI LẶP LẠI NHIỀU
LẦN
Bây giờ, hãy lặp đi lặp lại cái neo này ít nhất
10 lần trong khi bạn vẫn giữ nguyên cảm xúc tích cực mãnh liệt.
4. KIỂM TRA VÀ ÁP DỤNG
Cuối cùng, bạn có thể kiểm tra cái neo này bằng
cách trở về trạng thái bình thường và sau đó bắt đầu dùng neo (đấm tay vào
không khí hoặc bật nhạc). Việc này nên mang lại cho bạn cảm xúc tích cực vừa
rồi ngay tức thì.
BÀI HỌC TỪ CUỘC SỐNG:
NHỮNG VẬN ĐỘNG VIÊN HÀNG ĐẦU SỬ DỤNG NEO
Kỹ thuật dùng neo thật ra không có gì mới. Nó
thường được các vận động viên hàng đầu sử dụng để đặt họ vào trạng thái tinh
thần tích cực trước khi họ có thể thi đấu một cách tốt nhất. Lần tới nếu bạn
xem các trận thi đấu bóng rổ, bóng đá, bóng chày, quần vợt hoặc đánh gôn, bạn
hãy theo dõi cách những vận động viên này tạo ra những cử chỉ độc nhất trước
khi họ thi đấu. Ví dụ, Michael Jordan thường hay lè lưỡi trước khi ném bóng vào
rổ, một số vận động viên bóng chày lại thường lầm bầm tự nói với mình trước khi
họ đánh vào một mục tiêu.